AI + UX: Hoe maak je software producten in de tijd van AI

Veel software producten, wellicht alle, hebben nu of binnenkort een AI component, of zijn opgebouwd rondom AI. Ik was bij een prima verhaal van een mevrouw van Miro die goed heeft nagedacht over hoe de user experience van AI ontworpen moet worden. “We shape our tools, and thereafter, our tools shape us.” is een bekend citaat dus de design beslissingen van AI zijn belangrijk. Een presentatie vol met ‘5 ways’ achtige lijstjes. Here we go.

Uitdagingen van AI design. 

  • Werken met bias. De spreekster ziet dit zowel als een probleem als als een kans. We kunnen de wereld van de AI namelijk zo maken zoals we willen door de trainingsdata goed te kiezen. 
  • Veiligheid en privacy. De zorgen om een AI die de wereld overneemt zijn niet gegrond, maar privacy en deep fakes zijn wel een zorg, en psychologisch welbevinden door chatbots die verkeerde of agressieve adviezen geven
  • Ontwerp voor kans. Een LLM is niet deterministisch, je kan van te voren niet voorspellen wat er uit gaat komen. 
  • Vertrouwen en transparantie. Je ziet iedere dag voorbeelden van ‘hallucinaties’ van taalmodellen die zelf dingen verzinnen. Van belang is om de bronnen te laten zien, en daarmee het vertrouwen te blijven winnen

Dus hoe moet je dan ontwerpen?

  • Begin vanuit de mens, niet vanuit de technologie. De gebruiker moet aan het stuur zitten, zij leiden de interactie.
  • Vecht tegen bias, en pak de kansen om de juiste wereld te creëren. 
  • Maak het veilig. Geef de gebruiker een kans om zaken te rapporteren, of het pad te ‘resetten’. 
  • Maak het voor iedereen. AI moet voor iedereen toegankelijk zijn, en dus makkelijk te gebruiken. 
  • Wees goed. Bedenk goed of je tool iemand kan beschadigen.
  • Laat zien hoe het werkt. Vaak weet je niet van te voren wat er kan met zo’n AI tool.

De ervaring met AI is wezenlijk anders dan met klassieke software tools. Je bent daarmee gewend om opdrachten te geven: Doe dit, doe dat. Nu moet je de tool aansturen vanuit het doel. “Dit is wat ik wil”. Dat is een wezenlijke verandering. 

De beste AI first producten hebben geen ‘zijpaneel’ waarin de AI dan wordt gestopt, zoals je nu veel ziet. De tool wordt daarmee gefragmenteerd. De toekomst zit in producten waarbij de AI geen echte interface heeft, maar het product zelf ineens iets nieuws en goeds doet. 

En wat voor soort dingen zijn dat dan, waarmee een AI een ervaring ineens beter kan maken?

  • Relevantie. Je kan de ervaring volledig afstemmen op de gebruiker. Niet alleen wat voorkeuren zijn maar ook bijvoorbeeld z’n context: Is hij mobiel of achter bureau, is het ochtend of avond. 
  • Ruim de interface op. Apps gaan verdwijnen, als je een AI agent simpelweg dingen kan vragen. 
  • Toegankelijkheid: Met AI kan je vrij makkelijk de interface verbeteren voor slechtzienden, door taal te interpreteren en uit te spreken, en automatisch beschrijvingen te maken van plaatjes. 
  • Behulpzaamheid. Een chatbot kan jou snappen, en je een oplossing bieden door met de juiste oplossing te komen. “Your problem, your way”.
  • Verbeter het leren. Als product team kan je AI inzetten om snel prototypes te maken, en concepten testen. Zo kan je sneller testen en leren wat werkt.

Waar blijven wij als mens dan? Een AI zal nooit je leven en psychologie begrijpen, je achtergrond, je stemming op dit moment. En het kan alleen opdrachten ontvangen en uitvoeren, een AI kan niet verzinnen welk probleem opgelost moet worden, en wat het proces moet zijn. Daar zijn wij voor.


Waarom honden bijdragen aan een gezonde levensstijl van mensen

Door Gerard Dielessen

Een bijeenkomst over hoe de levensduur van honden kan worden verlengd en wat mensen daarvan kunnen leren. Dit ongebruikelijke thema stond zomaar op het programma  SXSW 2024. Ongebruikelijk, omdat hier in Austin toch vooral 'tech' onderwerpen worden behandeld. Maar goed, in het kader van de ‘Track 2050’ was de  sessie ‘Could Dogs be Key to Unlocking Human Longevity’ toch wel weer te begrijpen. Omdat ik zelf ook een hond heb leek deze sessie mij de moeite waard. Ik wil bovendien graag wat leren van onze golden retriever Blanca. 

Dr. Matt Keaberlein is Co-Director van het zogenoemde Dog Aging Project waar liefst 50.000 baasjes met hun honden bij zijn aangesloten. Al jaren onderzoekt hij het gedrag en de levensontwikkeling van honden en wat mensen daar mogelijk aan hebben. Echte hele grote doorbraken ziet hij nog niet, ondanks dat mensen en honden volgens hem veel overeenkomsten hebben. Celine Halioua is wat postiever. Zij is de oprichter van Loyal, een biotech startup die medicijnen ontwikkelt waarmee de gezonde levensperiode preventief kan worden verlengd. Bij honden heeft ze daar al behoorlijk succes mee en zij ziet wel degelijk mogelijkheden om deze medicijnen op niet al te lange termijn beschikbaar te krijgen voor mensen. Dat zou zou toch een mooie innovatie zijn!

Net zoals bij mensen is de levensverwachting bij honden in de laatste eeuw behoorlijk toegenomen door verbeterde levensomstandigheden. Denk aan andere voeding, betere medische zorg, bewustwording van gezondheid en welzijn en selectie van betere rassen. Fokkers richten zich steeds meer op het fokken van honden met een betere genetische gezondheid. 

Waarom honden?

De vraag die tijdens deze paneldiscussie op tafel kwam was natuurlijk: waarom honden? Waarom honden gebruiken als voorbeeld voor een betere gezondheid en wellicht langere levensduur voor ‘humans’? Omdat honden in dezelfde omgeving leven als mensen en omdat mensen van honden houden. En je kan bij honden veel sneller onderzoek doen. Een hondenlevensjaar staat immers gelijk aan zeven mensenjaren. De uitkomsten van onderzoek, waar je vaak toch jaren mee bezig bent is dus nog tijdens een levensperiode van een mens beschikbaar, zo beargumenteerden Matt en Celine enthousiast. En volgens de oprichtster van Loyal hebben haar preventieve medicijnen voor honden goeddeels dezelfde effecten bij mensen. Hoopvolle berichten dus. 

Het is nog wel even oppassen bij grote en kleine honden. Normaal gesproken leven grote honden korter dan kleine honden. Dat blijkt te maken te hebben met het feit dat grote honden sneller groeien en korter de tijd hebben om alle organen, ledematen en meer goed op hun plek te krijgen. Je staat er niet bij stil, maar klinkt op zich logisch. 

In het verlengde van deze interessante ontwikkelingen hebben honden over het algemeen natuurlijk een goede uitwerking op de fysieke en menatle gezondheid van mensen. Ik kan daar zelf over meepraten. Wie heeft er ooit een chagrijnige hond gezien? Eigenlijk is een hond altijd blij. Die van ons wel in ieder geval. Of er moet toch iets aan de hand zijn. Dat hadden we afgelopen zomer. Fysiek ongemak; rugproblemen. En eerlijk is eerlijk, met de juiste medicijnen was onze Blanca heel snel weer de oude. Dat gaat bij mensen toch een stuk trager. Ik snap wel waarom Celine Halioua deze bijzondere startup is begonnen. 

Tanden poetsen

Ook draagt het hebben van een hond enorm bij aan het halen van de menselijke beweegnorm, waardoor je zelf lekker gezond blijft. Tienduizend stappen heb je zo gezet. Twee keer per dag een stuk lopen en je hond is nog blijer. Met een hond is een wandeling toch een stuk laagdrempeliger dan zonder hond, zo hoor ik vaak van bazen en bazinnen. Hondenliefhebbers in de buurt leren elkaar gemakkelijk kennen vanwege hun gezamenlijke interesse omdat ze elkaar zo’n beetje iedere dag tegenkomen. Ze laten hun honden met elkaar laten spelen, maken een praatje en wandelen weer verder. Draagt allemaal bij aan de ontwikkeling van je mentale gezondheid, zou ik zeggen. Daarnaast zijn honden goed trainbaar en kunnen ze worden ingezet voor allerlei klusjes. Bij de douane, bij mensen met een beperking en zo. Daar kan geen technologie tegenop.

Kunnen honden dan verder nog iets van mensen leren, zodat ze gezonder blijven? Jazeker betoogde onderzoeker dr. Matt Keaberlein. Volgens de arts-onderzoeker moet je er voor zorgen dat honden wel iedere dag hun tanden poetsen. Een slecht gebit heeft grote negatieve consequenties voor het je algehele gestel en is vaak oorzaak van allerlei vervelende ziektes. Dat is bij honden niet anders dan bij mensen, om nog maar eens een overeenkomst te noemen. 

En nu maar wachten op het juiste medicijn van Celine Halioua, waarmee de gezonde evensduur van zowel honden als mensen kan worden verlengd.


Stop met praten over AI-tools, gebruik ze!

Kost AI me mijn baan? Het is een regelmatig gehoorde vraag en in sommige gevallen ook niet onterecht. Maar in de meeste gevallen kan AI je bij je werk helpen, is het een set van tools die dingen makkelijker maakt of versnelt. Degene die de tools het best inzet, positioneert zich het best ten op zichte van collega's of concurrenten. Het is inmiddels al een cliché aan het worden, maar je wordt niet door AI vervangen, je wordt door een collega vervangen die AI goed inzet. 

Ioana Teleanu werkt als Lead Product Designer for AI bij samenwerkingstool Miro en hield een zeer inspirerende presentatie met als titel 'AI + UX: Product Design for Intelligent Experiences'. Dit was een absoluute hoogtepunt van de dag en allerminst alleen voor mensen die met design en interactie bezig zijn. Het was een interessant verhaal voor een ieder die zich afvraagt: hoe moet ik me tot AI verhouden.

Als we even aan het eind beginnen, Teleanu benadrukte heel erg het belang van zelf werken met AI-tools. Stop met erover praten, ga er mee aan de slag. Want we zitten nog in een vroege fase van een nieuwe technologie, in een fase waarin we zelf de toekomst mede vorm kunnen geven. Dat doen we door er mee te werken, met vragen, suggesties en kritiek te komen. Maar dat moet je wel vanuit de praktijk doen. Dus maak op zijn minst een uur per week vrij in je agenda om met AI te spelen. En zie AI daarbij als een partner die je kan helpen. Bekijk de technologie altijd vanuit een 'user-centric' perspectief, de gebruiker moet centraal staan, niet de technologie.

"We have an opportunity to participate in the future of AI. We all can help to make things better." 

En even nog benadrukkend waarom je volgens Teleanu niet bang hoeft te zijn voor AI:

  • AI kan nog niet zelf bedenken welke problemen het moet oplossen
  • Problemen zijn doorgaans complex en multi-disciplinair
  • AI heeft veel begeleiding en fine-tuning nodig
  • Ai is niet empatisch en ontbeert psychologische kennis, nodig bij het oplossen van veel problemen

Teleanu schetste een aantal problemen waar je je van bewust moet zijn als je AI in je design-proces wilt verwerken, maar die punten kun je makkelijk verbreden naar andere terreinen in werk of leven:

  • Bias. In de data zitten vooroordelen, die vooroordelen komen dus ook uit de output.
  • Trust and transparency. Wees transparant over hoe je werkt en welke rol AI daarbij speelt. Alleen dan bouw je het vertrouwen op dat nodig is. "We need explainable AI otherwise people keep on distrusting the technology."
  • Ownership and intellectual property. Wees je ervan bewust dat de discussie over rechten en vergoedingen nog maar net begonnen is.
  • Safety and security. Wees voorzichtig met de data die je gebruikt en of die wel of niet als trainingsdata wordt ingezet. 
  • Designing for probability. AI kan heel onvoorspelbaar zijn. Neem dat mee in het ontwerpen van je product of proces. Bouw dat verwachtingspatroon in.

Hoe kan AI verrijkend werken als we het over online ervaringen hebben? Teleanu zette de manieren op een rij.
  • Relevant. AI is goed in het uitserveren van relevante informatie afhankelijk van context of persoon.
  • Decluttered. We bewegen van een verzameling apps naar één app en user interface die voor alle toepassingen werkt en een andere rol aanneemt, afhankelijk van de vraag en behoefte (de prompt).
  • Accessible. AI kan heel goed helpen bij het toegankelijk maken van informatie voor alle groepen. Dankzij beeldherkenning, text to voice etcetera.
  • Helpful. AI kan op een zeer gebruiksvriendelijke manier informatie ontsluiten. Dat kan intern en extern.
  • Improved Learning. Dankzij AI kunnen we sneller van gebruik en gebruikers leren, maar ook sneller prototypes maken om tools en technieken te testen.

AI kan in bijna alle stappen van het design-proces - of welk proces dan ook - al van toegevoegde waarde zijn. Of het nu gaat om de brainstormfase of de tekstschrijf-fase of de design-fase. Om even specifiek te eindigen, bekijk deze twee tools:

  • Met Galileo ga je van prompt naar herbruikbaar design
  • Met Autodesigner van UIzard doe je iets vergelijkbaars



AI-startups pitchen hun concepten

De jaarlijkse pitch-sessies op SXSW laten op verschillende terreinen talentvolle startups zien. Zo stonden in de categorie Artificial Intelligence, Robotics & Voice de volgende bedrijven op het podium:

Autonomize levert copiloten voor de gezondheidszorg die veel van de bureaucratie moeten wegnemen en informatie verlenen aan zorgwerkers om hun werk makkelijker te maken. "Maar altijd met mensen in de 'loop'.

Carviz maakt het eenvoudig om auto's op schade te inventariseren. Met een video-camera kan bijvoorbeeld schade in kaart worden gebracht en kan een schatting van de reparatiekosten worden gemaakt. Maar ook kan het geluid van een motor geinterpreteerd worden en nagelopen worden op problemen.

Gan.ai maakt het produceren van gepersonaliseerde video's eenvoudig. Laat iemand een keer een videoboodschap inspreken en pas bijvoorbeeld de naam van de geadresseerde automatisch dankzij AI aan. Door gepersonaliseerde video's neemt de aandacht voor de boodschap toe.

MyPart
MyPart belooft een nieuwe en betere manier van het ontdekken van muziek door de combinatie van analyse en inzichten van klank, muziek en tekst. 

Nava AI helpt migranten door de bomen het bos te zien door complexe Amerikaanse overheidsinformatie eenvoudig te ontsluiten. 


Geef gebruikers meer zeggenschap over hun online voetafdruk en maak het ze makkelijk

Door: Gerson Veenstra (met hulp van ChatGPT)

Eerlijk is eerlijk, dit was eigenlijk meer een grote commercial voor een tool, dan een keynote. Maar vooruit. Het is wel een onderwerp dat belangrijker en belangrijker wordt. En de oproep (achter de verder vooral commerciële boodschap) is wel een goede. En nog een observatie: ik heb de GPT 'Write for Me' gebruikt om eerst in het Engels een verhaal te maken op basis van mijn aantekeningen. Dat was vrij goed. Het vervolgens naar goed lopend Nederlands vertalen was een grotere uitdaging. Dan mis je toch een goed Nederlands LLM.  

In een tijdperk waarin ons leven onlosmakelijk is verbonden met de digitale wereld, zijn online privacy en veiligheid veranderd van ons er alleen zorgen om maken naar absoluut noodzakelijk. Deonne Castaneda en Tracy Chou van Block Party pionieren in de ontwikkeling van hulpmiddelen, ontworpen om onze online veiligheid te verbeteren zonder in te leveren op de voordelen van met elkaar verbonden zijn. 

Het begin van een beweging

Tracy Chou is een prominent figuur in de tech-industrie, bekend om haar activisme voor gelijkheid. Ze deelde haar persoonlijke strijd met online intimidatie, iets waar veel mensen in de digitale wereld mee worden geconfronteerd. Het begon bij haar met een blog met een aanklacht tegen techbedrijven die data over diversiteit geheim hielden. Daarna kwam ze in een vicieuze cirkel van online misbruik. 

Die ervaring was niet alleen maar een verhaal over slachtofferschap, maar een motivatie voor Tracy, die haar aanzette haar achtergrond in technologie te gebruiken om oplossingen te bedenken gericht op het bestrijden van dergelijke problemen. "Online veiligheid gaat over het voorkomen van mogelijke schade door online te zijn," benadrukt Tracy, waarmee ze de missie van Block Party onderstreept.

Ons online bestaan

Voor veel mensen is internet een tweesnijdend zwaard: een platform voor connectiviteit dat gebruikers tegelijkertijd blootstelt aan grote risico's. Tracy's angstaanjagende ontmoeting met een stalker, die heel ver ging om haar op te sporen, benadrukt de ernst van dat soort dreigingen. Die nare ervaring verstoorde niet alleen haar leven, maar onderstreept ook het belang van persoonlijke veiligheid. 

Wat Tracy vaak hoort is dat mensen zich niet druk maken om hun online privacy, maar gesprekken met klanten geven een ander beeld.  Mensen geven volgens haar diep om hun digitale veiligheid, wat de vraag oproept: hoe kunnen we online veilig zijn?  

Het juridische en technische doolhof

Met 137 van de 194 landen die een vorm van online privacy- en veiligheidswetgeving hebben, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG of GDPR in het Engels), is er een groeiend bewustzijn en druk om persoonlijke gegevens te beschermen.

Tracy vindt afhankelijkheid van wetgeving en platformmoderatie alleen niet voldoende en pleit voor een derde optie: middleware. Een eerdere samenwerking van Block Party met Twitter werkte volgens haar goed, waardoor gebruikers hun online interacties konden cureren. Nu kan dat niet meer na de overname door Elon Musk. Het zou helpen als bedrijven gedwongen werden een open API te hebben. 

Tools voor gebruikers

Block Party gaat verder dan alleen pleiten voor verandering; het biedt ook praktische oplossingen. Tracy noemt gereedschappen zoals Permission Slip en DeleteMe die gebruikers de mogelijkheid geven om controle te nemen over hun digitale voetafdruk door persoonlijke gegevens uit bedrijfsdatabases te verwijderen. 

En er zijn tegenwoordig heel wat tools te vinden en te gebruiken. Dat is een teken dat mensen er wel degelijk om geven. Waarbij het volgens haar belangrijk is dat het de gebruiker zo makkelijk mogelijk wordt gemaakt. 

Emancipatie van gebruikers

Waar het volgens haar uiteindelijk om draait is dat je als gebruiker specifiek per platform kunt zien welke opties je hebt en wat je precies wel en niet wil delen. Zodat je beter geïnformeerd keuzes kunt maken en zelf in controle bent over wat je deelt. Een tool als Privacy Party van Block Party moet moet daarvoor zorgen. 

De kern van Block Party's filosofie is gebruikers-empowerment. Het huidige landschap, bezaaid met verwarrende beleidslijnen en het gevoel gevangen te zijn door grote platforms, onderstreept het belang van verandering, zegt Tracy. Daarom pleit ze ervoor om privacytools toegankelijk en gebruiksvriendelijk te maken. En volgens haar wordt je bedrijf beter gewaardeerd als je werk maakt van privacybescherming. 

Terugkijken kan hier