Ik ging naar de sessie The Path to Conscious AI. Ik kan daar niet veel over zeggen anders dan op meta-niveau, want ik worstel met het concept en kon de sprekerds maar ten dele volgen. Ik zal mijn probleem delen. De kern daar van is dat ik – nu maar ook vaker – me afvraag of het nuttig is om AI te vergelijken met mensen of die te duiden, te meten zelfs, in termen van menselijke begrippen. Ik denk aan wat de in kleine kring wereldberoemde wiskundige Edsger Dijkstra ooit hardop vroeg: “kan een duikboot zwemmen?”. Dat vind ik een goede, ontwortelende vraag, die mij al jaren doet twijfelen aan exercities zoals die in dit panel. Menselijke metaforen geprojecteerd op machines: mwah, what’s the point? De panelisten waren slim en interessant, ik wil ze niet afkatten, maar ze konden om te beginnen ‘bewustzijn’ niet echt definiëren, en de rest van de conversatie convergeerde ook nauwelijks.
Ik vraag me af of we wat opschieten met een eventueel antwoord op deze vraag, als dat er al komt. Wellicht ben ik te instrumenteel. Maar ik ga nog een stap verder: worden AI systemen niet te vaak of onnodig of onjuist vergeleken met mensen, en dan ook nog op onzorgvuldige, soms emotionele wijze? Vertonen alle mensen dan wel, vaak of altijd, een vorm van bewustzijn? Vraag ik me af. Zo ook als mensen LLMs verwijten te hallucineren: doet menig mens dat niet ook? En als een zelfrijdende auto iemand dood rijdt (wat zeldzaam is) dan is er enorme heisa, terwijl er dagelijks 3,700 doden zijn door menselijke auto-ongelukken (dixit Perplexity). Er wordt met rare maten gemeten, en metaforen helpen dikwijls niet.
Als een AI iets zinnigs, leuks of creatiefs doet, who cares whether it is considered conscious? “It does not matter if a cat is black or white so long as it catches mice” zei Deng Xiaoping.
Tot slot nog deze, van Marshall McLuhan, een oude techno mysticus: het concept de rearview mirror. Mensen beleven wat ze nu zien vaak aan de hand van een blik in het verleden, die in de achteruitkijkspiegel. Zo zien mensen autonomous vehicles als een auto zonder stuur of mens. En een auto – toentertijd – als een snel, mechanisch paard. Die kloppen beide niet, of althans, ze beperken het denken. Het menselijk brein met een computer vergelijken, dat werkt ook niet (werd in het panel geobserveerd). Maar deze en andere metaforen blijven menig gesprek domineren. Ik probeer er verre van te blijven. Dit panel hielp daarmee.
Het is geen verrassing dat het tijdens SXSW2024 veel gaat over AI. Discussies in de media lijken AI ofwel vanuit een dystopisch of utopisch perspectief te beschouwen. Een aantal van de sessies in Austin probeert daar wat meer nuance in aan te brengen. Zo ook het panel in het Dell House dat bespreekt wat AI voor een betere wereld kan betekenen.
Ondanks de gesponsorde setting en een bekend techbedrijf als organisator, vond ik de discussie een stuk boeiender dan verwacht. Dat kwam vooral door Yvette D. Clarke, United States House of Representatives, voor het 9de District van New York. Deze flamboyante dame in knalgeel kostuum liet zich niet afleiden door het nogal eenzijdige techno-optimisme van vooral Jason Oxman, president en CEO van het Information Technology Industry Council. Daarnaast bood Rich Gagnon, Assistent City Manager en CIO van de relatief kleine maar snel groeiende stad Amarillo in Texas, een vooral menselijk perspectief. Zijn bijdrage was misschien iets minder 'catchy' dan die van de congresswoman en Jason, maar zijn daadwerkelijke ervaring met en praktische visie op de toepassing van AI door een lokale overheid en de voordelen en uitdagingen die daarmee gepaard gaan, waren stiekem misschien wel het meest interessant.
De moderator, Matt Baker SVP AI Enablement bij Dell Technologies, wilde de conversatie graag starten met de positieve impact van AI. Jason noemde veel van de bekende domeinen waar AI een positieve bijdrage aan zou kunnen leveren, zoals kankeronderzoek, klimaatonderzoek en efficiëntere stedelijke mobiliteit. Maar uiteindelijk was het Rich Gagnon de enige die ook cijfers kon verbinden aan AI toepassingen en de voordelen heel praktisch wist te maken. Zoals de indrukwekkende 60% verbetering van reactietijd van nooddiensten in zijn stad, of de sterk verbeterde taal-toegankelijkheid van onderwijs in Amarillo, een stad waar 60+ talen worden gesproken door de grote groepen vluchtelingen die daar onderdak vinden.
Essentieel voor dat soort positieve toepassingen is samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven, kennisinstituten en NGO's. Hier waren alle panelleden het roerend met elkaar eens. Immers, AI wordt gevoed door data van burgers en bedrijven. De vraag is hoe veilig is dat? Het succes van AI toepassingen valt of staat bij het vertrouwen van de gebruikers (burgers) dat hun gegevens niet tegen hen worden gebruikt. Daarvoor is transparantie over hoe die persoonlijke gegevens worden gebruikt een basisconditie. Iets waar, volgens Clarke, Amerika niet aan voldoet. Sterker nog, Amerika is daarin, in de (Westerse) wereld, de zwakste schakel.
Als zwarte vrouw in Amerika, weet Yvette Clarke waar ze het over heeft. De gevolgen van de ingebouwde bias en discriminatie in digitale software in het algemeen, en AI systemen in het bijzonder, ondervindt zij aan den lijve. De economische argumenten waardoor imperfecte software toch gewoon op de markt wordt gebracht heeft vooral dramatische gevolgen voor minderheidsgroepen. Ze geeft als voorbeeld hoe haar huisbaas, vanuit de goede bedoeling om zijn appartementen voor de bewoners veiliger te maken, het gebouw met gezichtsherkenningssoftware uitrustte, waardoor Yvette haar huis niet meer in kon omdat de software haar niet herkende.
Volgens Clarke moet juist Amerika, als land dat het meest vooruitloopt qua technologische ontwikkeling, en tegelijkertijd een land dat 'has not yet cracked the code on diversity', werk maken van de voordelen van AI voor al haar burgers. Data privacy is wat haar betreft een prioriteit. En daarbij haalt ze ook de jongere generatie aan, die helemaal is vergroeid met het digitale ecosysteem. Er moet meer moeite worden gedaan om hen te beschermen tegen onheus gebruik van hun data. Onderwijs en voorlichting zijn belangrijk, maar regelgeving is noodzakelijk volgens Clarke.
Daarnaast maakt het hele panel zich natuurlijk zorgen over mis- en desinformatie en de invloed die dit kan hebben op de democratie zelf. De fake robocalls die de stem van president Biden imiteerden en stemmers opriepen om niet te gaan stemmen, werden snel aangepakt. Maar hoe zit dat als het niet om een hoog profiel als de president gaat? De oplossing wordt vooral gezocht in de authenticatie van informatie. Waar komt de informatie vandaan, wat is de bron? Maar hoe dat vorm moet krijgen, wordt helaas niet helemaal duidelijk.
Volgens Rich Gagnon ligt een meer overkoepelend deel van de oplossing in human values als uitgangspunt voor alle toepassingen. Het gaat volgens hem niet zozeer over de technologie, maar veel meer over beter inzicht hebben in hoe die technologie verschillende groepen in de samenleving kan ondersteunen. Dus niet vanuit een techno perspectief, maar vanuit een 'human central' strategie. Wat wil je bereiken en voor wie? Hoe betrek je de toekomstige gebruikers bij het proces en maak je beslissingen transparant? Hij noemt onder andere de samenwerking met Digital Rights House, om zijn team daar scherp op te houden.
Op de vraag wat de belangrijkste toekomstige vaardigheden zijn in een AI maatschappij, geven alle panelleden aan dat het uiteindelijk niet gaat om computer science majors, maar juist om mensen die kritisch kunnen denken. In het team van Rich Gagnon heeft minder dan 10% computer science gestudeerd. Anderen hebben achtergronden zo divers als design, engineering, geschiedenis en rechten. Maar de kritische houding is hetgeen wat ze allemaal gemeen hebben. En daar zal het in de toekomst steeds meer om gaan.
Zonder wrijving geen glans. Het is een uitdrukking die ik vaak gebruik. Sterker: ik vertelde dat gisteravond nog tijdens een diner hier in Austin. Ik kreeg meteen de reactie: ja logisch met hoe jij bent. En die reactie snap ik (ja ik ken mezelf best wel), maar dat is niet de reden. Het is meer omdat (vaak jonge) collega's conflict op de werkvloer lastig vinden. Liever de lieve vrede bewaren. Liever niet die kritiek delen. Liever niet iemand aanspreken op iets wat jij vervelend vindt. En dan gebruik ik dus vaak die uitdrukking. Want juist in de confrontatie en het ongemak ontstaat energie waar je mee verder kunt.
Amy Gallo van Harvard Business Review is een fenomeen als het gaat om dit soort onderwerpen. En ook een graag geziene spreker tijdens SXSW. Vorig jaar gaf ze de sessie 'Getting Along: How to Work with Difficult People (Ugh!)'. Mijn verslag daarvan lees je hier. En dit jaar gaat het dus over conflicten binnen teams. Niet hoe je die kunt vermijden, wel hoe je ze kunt omarmen en drama's kunt voorkomen. Want dat willen we allemaal!
Amy begint haar verhaal met een balance board, waar ze fan van is. Het is een skateboard zonder wielen waarmee je balanceert op een cilinder. Ze was er aan het begin niet zo goed in. Haar man en dochter zijn surfers en waren er snel goed in. Zij maakten haar belachelijk. De running gag werd: hoe lang kan mama er op blijven? 8 seconden. "Balanceren is echt ingewikkeld", zegt Amy. Afgelopen zomer besloot ze dat ze er goed in wilde worden. Ze investeerde er uren in. Haar dochter van 16 zag haar en zei: "Je weet dat je niet aan het balanceren bent? Je bent steeds aan het voorkomen dat je uit balans raakt."
Wat je wil? Een team dat kan herstellen
Wat dit te maken heeft met drama? Je probeert in je teams drama te voorkomen. Ook dat draait om balans. Je wil het liefst geen gedoe binnen je team. Maar is dat eigenlijk ook het beste? Nee, zegt Gallo. Je wil vooral wel conflict en onenigheid.
Ze beschrijft twee situaties: kunstmatige harmonie en alleen maar ruzie. En geen van beide is goed. Je wil vooral een team dat kan herstellen. Het is natuurlijk dat je het oneens bent met elkaar. Wie er verantwoordelijk is voor de conflicten binnen het team? De manager. Maar ook als teamlid heb je een verantwoordelijkheid. Elk individu heeft invloed op hoe het team functioneert. Ook al ben je niet de belangrijkste, je hebt een rol te vervullen. De een gaat hard, de ander stapt op de rem. Maar je hebt ze allebei nodig.
Stel jezelf een aantal vragen bij een conflict
Als er een conflict ontstaat is er vaak veel onduidelijkheid. Aan wie ligt het? Wat is er eigenlijk aan de hand? Gezond conflict helpt volgens Gallo een team de doelen te halen. Ook al voelt het op het moment zelf misschien onprettig, je voelt ook: als we hier doorheen komen, komen we er beter uit.
Stel jezelf deze vragen als er een conflict is:
Helpt het om verschillende perspectieven te krijgen?
Helpt het de doelen te halen?
Helpt het de onderlinge relaties te versterken?
Ze geeft 5 tactieken die je kunt gebruiken om onnodige conflicten te voorkomen en vooral gezonde conflicten te krijgen.
Tactiek 1: omarm conflict
Leg je er bij neer dat conflict normaal is. Dat het erbij hoort. Dan kun je er makkelijker mee omgaan en voel je je er beter bij. Als jij je als manager ongemakkelijk voelt als er een conflict ontstaat en je maakt het erger, of negeert het, gaan mensen zich meteen ongemakkelijk voelen. Maar als jij rustig blijft, zal het voor de rest ook beter voelen.
Dit kan je daarbij helpen:
Geef respect prioriteit
Focus op het grote plaatje
Verwar onenigheid niet met onvriendelijkheid
Gallo ziet conflict als een doorlopend debat. We moeten onenigheid weer leuk maken en het vooral niet persoonlijk opvatten.
Tactiek 2: leer elkaar kennen
Hoe beter je elkaar als teamleden kent, hoe minder je geneigd bent om iemand onaardig te vinden. "Met wie ik het beste ruzie kan hebben en het weer goed kan maken? Met vrienden." Mensen die we beter kennen, geven we sneller het voordeel van de twijfel. Hoe je dat doet? Stel vragen. Leer hoe je teamleden denken, wat ze ergens van vinden. Dat hoeft niet per se heel persoonlijk te zijn.
Tactiek 3: bepaal gezamenlijke normen
Waar het vaak misgaat, is bij (onterechte) aannames. We zijn het niet gewend om met elkaar af te spreken hoe we het met elkaar oneens kunnen zijn. En dan ontstaat er spanning waar moeilijk mee om te gaan is. Als je er wel samen afspraken over maakt, helpt dat.
Zo bijvoorbeeld:
We communiceren open, zeggen wat we vinden en vinden wat we zeggen
We luisteren actief
We respecteren verschillende perspectieven
Wees het met elkaar oneens en ben daarna toegewijd
Tactiek 4: plaats roddels in het juiste perspectief
Roddelen is: over iemand praten die er zelf niet bij is. Het is niet per definitie negatief. Positief aan roddelen is dat je een verbinding met iemand aangaat en de normen van een werkomgeving erdoor worden vastgesteld. Maar er zijn ook veel negatieve kanten. Je kunt iemand pijn doen, het leidt tot vooroordelen over iemand (waar iemand zich moeilijk tegen kan verdedigen) en het slurpt tijd op.
Wat je kunt doen tegen pesten?
Vermijd negatief geroddel waar je kunt
Wees voorzichtig waar en hoe je informatie deelt
Weet tegen wie je praat (het kan een boemerang blijken)
Normaliseer directe feedback
Mensen zeggen vaak: tja, ze komen gewoon bij mij om hun verhaal te doen, wat kan ik daar aan doen? Volgens Gallo heb je wel degelijk een keuze. Je kunt bijvoorbeeld vragen: heb je dit al tegen die persoon zelf gezegd? Niet meedoen aan roddelen zorgt er ook voor dat het niet genormaliseerd wordt.
Tactiek 5: zet je extra in voor psychologische veiligheid
Als definitie van psychologische veiligheid geeft ze: de gedeelde overtuiging dat het oké is om risico's te nemen, ideeën en zorgen te uiten, vragen te stellen en fouten toe te geven - allemaal zonder angst voor negatieve gevolgen. Dus dat je risico's durft te nemen, zoals tegen je baas ingaan, omdat je je veilig voelt.
Ze noemt drie peilers voor psychologische veiligheid:
Voor elkaar zorgen: we staan aan aan dezelfde kant
Consistentie: we handelen op een voorspelbare en betrouwbare manier
Openhartigheid: we zeggen wat we bedoelen (en bedoelen wat we zeggen) en zijn niet bang om slecht nieuws te brengen
Wat jij als manager kunt doen? Investeer in waar je zelf minder goed in bent.
Ze noemt ook een aantal fabels waar je vooral niks op uit moet doen:
Het is oncomfortabel (ja, maar dat is goed)
Het zorgt ervoor dat mensen kunnen doen wat ze willen (niet waar)
Het is iets dat je kunt bereiken met een cursus bijvoorbeeld (dat is zeker niet zo)
Psychologische veiligheid is moeilijk op te bouwen en makkelijk kwijt te raken.
Hoe je het bouwt?
Wees het erover eens dat iedereen fouten maakt en dat onenigheid erbij hoort
Als er iets fout gaat, vervang de schuldvraag dan door nieuwsgierigheid
Focus op leren, niet op afrekenen
Geef toe dat je zelf ook fouten maakt en wees niet te sterk in je opinie, wees open minded
Maar pas op!
Doe niet alsof je onzeker bent over een beslissing en hulp wil
Vraag niet om feedback als je niet van plan bent er iets mee te doen
Geef aan dat je alleen feedback wil die niet gaat over wie wat bepaalt
Sta niet alleen fouten van bepaalde mensen toe
Wanneer grijp je in?
De vraag is dan natuurlijk nog wanneer je je ermee moet bemoeien en wanneer vooral ook niet. Stel jezelf de vraag: is het een gezond conflict, wordt er iemand beschadigd? En vraag jezelf ook af of je voldoende in huis hebt om er iets aan te doen. Hou het conflict op het niveau waar het zich afspeelt. Als je een conflict escaleert, loop je het risico dat dat vanaf dat moment altijd moet. Laat mensen het vooral zelf oplossen. Je hoeft je niet overal mee te bemoeien.
Tips om te helpen bij een conflict:
Neem een pauzemoment
Stel vragen
Herinner iedereen aan het gezamenlijke doel
Benoem de spanning (maak het minder persoonlijk)
Neem nog een pauzemoment
En als je uit een conflict bent gekomen: kom er op terug. Reflecteer en vraag hardop wat iedereen ervan geleerd heeft.
Tijdsdruk praten we onszelf aan
Klinkt goed allemaal, maar velen van ons voelen tijdsdruk. Dat is volgens Gallo vaak ook iets wat we onszelf aanpraten. Als je echt minder drama wil, moet je ook goed voor jezelf zorgen.
Niet alleen teams kunnen uit balans raken, ook mensen. Angst is vaak een leugen. Als je hier mee omgaat, vraag jezelf af: wat is er echt waar? Je moet er doorheen komen, om er beter uit te komen.
MIT Review deelde op de eerste dag van SXSW haar voorspelling voor de 10 grootste technologische doorbraken van 2024. Elizabeth Bramson-Boudreau van MIT Technology presenteerde stuk voor stuk trends die er met name op gericht zijn om een positieve bijdrage te leveren aan de uitdagingen waarmee we op dit moment te maken hebben. Van super efficiënte zonnecellen tot de eerste gentherapiebehandelingen en van verbeterde geothermische systemen tot afslankmedicijnen; als ze dit jaar inderdaad doorbreken, dan dienen ze zeer nuttige doelen.
Als tijdgeestfetisjist kon ik natuurlijk de verleiding niet weerstaan om mezelf af te vragen in hoeverre dergelijke dienstbare innovaties passen bij de veranderende maatschappelijke mindset. Focussen tech noviteiten zich de laatste paar jaar op andere thema’s en ambities? Is er in de loop der jaren een kanteling te zien? Is de overgang van een wereld van zelfvertrouwen naar een wereld van onzekerheid – zoals we die met Futurise® beschrijven en duiden – ook terug te zien in het type tech dat de afgelopen jaren is doorgebroken?
Aangezien MIT al sinds 1899 de technologische ontwikkelingen in de wereld nauwlettend volgt, was het betrekkelijk eenvoudig om hun breaktrough voorspellingen van de afgelopen 10 jaar te verzamelen en op chronologische volgorde op de tijdlijn te plaatsen. En omdat we hier tijdens SXSW worden overspoeld met AI-verhalen, besloot ik de analyse van de lijst samen met ChatGPT te maken ;-).
Ik deelde de MIT-lijst van 10 x 10 technologische doorbraken van 2015 tot en met 2024 met ChatGPT en vroeg het kunstmatige brein wat er opviel als het gaat om waar die technologieën op gericht zijn en welk doel of thema ze dienen. Een conversatie met ChatGPT leidde tot onderstaande beschouwing:
Net als mij, viel het ChatGPT direct op dat er in de afgelopen 10 jaar een shift zichtbaar is in de tijdgeest en de invloed daarvan op technologische doorbraken. Die kanteling is opmerkelijk en onthult de veranderende dynamiek van technologische doorbraken. Een jaar of 10 geleden werd technologische vooruitgang vooral gedreven door een drang naar efficiëntie, economische groei en competitie. Hierbij lag de focus voornamelijk op technologische disruptie en de maximalisatie van productiviteit, met minder aandacht voor bredere maatschappelijke en ethische vraagstukken.
Maar sinds een aantal jaren, zo vanaf 2020, zien we een duidelijke verschuiving naar een meer verantwoorde en mensgerichte benadering van technologie. Duurzaamheid, inclusiviteit, samenwerking, ethische AI en individuele empowerment zijn de kernthema's geworden. Deze omslag wordt gedreven door de veranderende tijdgeest en een daarbij horend groeiend bewustzijn van de impact van technologie op onze planeet en samenleving, evenals de erkenning van het belang van gelijke kansen, privacy, en ethisch gebruik van data en AI.
Als je door de bril van Futurise® naar de technologische doorbraakvoorspellingen van MIT kijkt, dan zie je in ieder geval een vijftal shifts die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden:
Shift 1: Van technologische vooruitgang naar duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid:
De focus is verschoven van puur technologische vooruitgang naar een meer duurzame en verantwoorde benadering van technologie. Technologische doorbraken zijn niet langer alleen gericht op economische groei, maar ook op het aanpakken van klimaatuitdagingen en het creëren van een positieve sociale impact.
Voorbeelden van technologieën die deze shift illustreren zijn:
Voor het kantelpunt:
Hot Solar Cells (2017): Deze technologie richt zich op het verbeteren van de efficiëntie van zonnecellen, waardoor ze meer energie kunnen genereren uit zonlicht. Het primaire doel is het stimuleren van economische groei door de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen, gericht op het vergroten van de energieproductie en het verlagen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.
Practical Quantum Computers (2017): De ontwikkeling van praktische kwantumcomputers richt zich op het verbeteren van de rekenkracht en het oplossen van complexe problemen op een veel efficiëntere manier dan traditionele computers. Deze technologie is gericht op het stimuleren van technologische vooruitgang en economische groei door het creëren van nieuwe mogelijkheden voor gegevensanalyse en computermodellering.
Tesla Autopilot (2016): De introductie van zelfrijdende technologieën zoals Tesla Autopilot is gericht op het bevorderen van technologische vooruitgang en economische groei in de transportsector. Het biedt mogelijkheden voor efficiëntere transportoplossingen en verminderde afhankelijkheid van menselijke bestuurders.
Na het kantelpunt:
Green Hydrogen (2021): Deze technologie benut hernieuwbare energiebronnen om waterstof te produceren met een lage koolstofuitstoot, waardoor de transitie naar schone energie wordt versneld. Het richt zich op het aanpakken van klimaatuitdagingen en het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, waardoor het een positieve impact heeft op het milieu en de samenleving.
Digital Contact Tracing (2021): Deze technologie maakt gebruik van digitale middelen om contactopsporing te vergemakkelijken en de verspreiding van infectieziekten te beheersen, met name tijdens pandemieën zoals COVID-19. Het richt zich op het beschermen van de volksgezondheid en het bevorderen van sociale verantwoordelijkheid door de verspreiding van ziekten te beperken.
Remote Everything (2021): Met de opkomst van digitale technologieën zoals telewerken, online onderwijs en telezorg, heeft 'Remote Everything' tot doel de toegang tot diensten en mogelijkheden te vergroten, ongeacht locatie. Het bevordert inclusiviteit en diversiteit door gelijke kansen te bieden voor individuen, zelfs in afgelegen gebieden.
Shift 2: Van focus op efficiëntie naar inclusiviteit en diversiteit:
De nadruk is verplaatst van louter efficiëntie naar het bevorderen van inclusiviteit en diversiteit in technologische ontwikkelingen. Er is een groeiend bewustzijn van de noodzaak om gelijke kansen te creëren en sociale ongelijkheid te verminderen door middel van technologie.
Voorbeelden van technologieën die deze shift illustreren zijn:
Voor het kantelpunt:
Self-Driving Trucks (2017): Deze technologie is gericht op het efficiënter maken van transport door het automatiseren van vrachtwagens, waardoor kosten worden verlaagd en de efficiëntie in de logistieke sector wordt verhoogd. Het doel is om grootschalige efficiëntie te bereiken door het vervangen van menselijke chauffeurs door autonome systemen.
Reinforcement Learning (2016): Deze technologie richt zich op het ontwikkelen van algoritmen die in staat zijn om taken uit te voeren en beslissingen te nemen op basis van beloningen en straffen. Het primaire doel is om efficiëntere systemen te creëren voor taken zoals automatisering en optimalisatie, gericht op het verbeteren van processen zonder menselijke tussenkomst.
Slack (2016): Slack is een communicatieplatform dat is ontworpen om de efficiëntie van teamcommunicatie te verbeteren. Het integreert berichten, bestandsdeling en samenwerkingstools op één platform, waardoor teams effectiever kunnen communiceren en samenwerken. Het doel is om de communicatie binnen organisaties te stroomlijnen en efficiënter te maken.
Na het kantelpunt:
Abortion Pills via Telemedicine (2023): Deze technologie is gericht op het vergroten van toegang tot gezondheidszorg, met name voor vrouwen in afgelegen gebieden, door het verstrekken van abortuspillen via telemedicine. Het doel is om inclusiviteit te bevorderen door barrières voor toegang tot veilige abortusdiensten te verminderen.
Apple Vision Pro (2024): Deze technologie is gericht op het verbeteren van de toegankelijkheid voor mensen met visuele beperkingen. Het biedt geavanceerde visuele hulpmiddelen en functionaliteiten op Apple-apparaten, waardoor mensen met verschillende niveaus van visuele beperkingen beter kunnen communiceren en deelnemen aan digitale activiteiten.
Twitter Killers (2024): Deze technologie is ontwikkeld om online intimidatie en misbruik op sociale media-platforms aan te pakken. Het doel is om de online omgeving veiliger en inclusiever te maken door het detecteren en verwijderen van schadelijke inhoud, waardoor een positievere en meer inclusieve online ervaring wordt bevorderd.
Shift 3: Van competitie naar openheid en samenwerking:
Er is een shift zichtbaar van competitieve naar meer collaboratieve en open benaderingen van technologische innovatie. Samenwerking en kennisdeling worden steeds belangrijker in het stimuleren van technologische vooruitgang en innovatie.
Voorbeelden van technologieën die deze shift illustreren zijn:
Voor het kantelpunt:
Gene Therapy 2.0 (2017): Deze technologie omvat de ontwikkeling van geavanceerde gentherapieën voor de behandeling van genetische aandoeningen. In plaats van open samenwerking, zijn farmaceutische bedrijven en onderzoeksinstituten vaak verwikkeld in concurrentie om als eerste effectieve gentherapieën op de markt te brengen en marktleiderschap te verwerven.
Precision Gene Editing in Plants (2016): Deze technologie richt zich op het gebruik van precisie-gentechnologieën zoals CRISPR om genetische modificaties in planten aan te brengen, waardoor ze beter bestand zijn tegen ziekten en klimaatverandering. Concurrentie tussen agrochemische bedrijven en biotechnologiebedrijven is gebruikelijk om de meest geavanceerde genetisch gemodificeerde gewassen te produceren en te patenteren.
Artificial Embryos (2018): Dit omvat de creatie van kunstmatige embryo's door middel van celbiologie en synthetische biologie. Hoewel het potentieel heeft voor toepassingen in reproductieve geneeskunde en onderzoek, wordt er vaak gestreefd naar concurrentievoordeel door onderzoeksgroepen en bedrijven die pionieren in deze technologieën.
Na het kantelpunt:
Data Trust (2021): Dit concept omvat het delen van gegevens tussen verschillende belanghebbenden op een veilige en betrouwbare manier. Het bevordert samenwerking en openheid door het creëren van een gemeenschappelijk platform voor het delen van gegevens, waardoor innovatie wordt gestimuleerd en bredere toegang tot gegevens mogelijk wordt.
Synthetic Data for AI (2022): Deze technologie richt zich op het genereren van synthetische datasets om machine learning-modellen te trainen zonder afhankelijk te zijn van echte gegevens. Het bevordert openheid en samenwerking door het delen van synthetische datasets tussen onderzoeksgroepen en bedrijven, waardoor de ontwikkeling van AI-modellen wordt versneld.
Messenger RNA Vaccines (2021): Deze vaccintechnologie, gebruikt bij COVID-19-vaccins, maakt gebruik van samenwerking tussen wetenschappers, farmaceutische bedrijven en overheden om snel en effectief vaccins te ontwikkelen en te distribueren. Het benadrukt het belang van openheid en samenwerking in het aanpakken van mondiale gezondheidscrises.
Shift 4: Van impliciet vertrouwen naar verantwoordelijk gebruik van AI en data-ethiek:
De focus is verschoven van onkritische omarming van technologische vooruitgang naar een grotere nadruk op ethisch en verantwoordelijk gebruik van AI en data. Er is een groeiend besef van de potentiële impact van technologie op individuen en samenlevingen, en de noodzaak om ethische overwegingen te integreren in technologische ontwikkelingen.
Voorbeelden van technologieën die deze shift illustreren zijn:
Voor het kantelpunt:
Apple Pay (2015): Apple Pay is een voorbeeld van een technologie die werd omarmd vanwege het gemak en de innovatie zonder diepgaande ethische overwegingen met betrekking tot gegevensprivacy en beveiliging. Het was in het begin vooral gericht op het verbeteren van het betalingsproces voor consumenten zonder veel aandacht te besteden aan mogelijke risico's op gegevensmisbruik.
The 360-Degree Selfie (2017): Deze technologie, hoewel innovatief en interessant op het gebied van beeldvorming, was voornamelijk gericht op het creëren van indrukwekkende visuele ervaringen zonder rekening te houden met mogelijke privacykwesties of het potentieel voor misbruik van persoonlijke gegevens.
Sensing City (2018): Dit concept van het creëren van slimme steden door middel van geavanceerde sensortechnologieën was in 2018 gericht op het verbeteren van de efficiëntie en het comfort van stadsbewoners, maar er werd minder aandacht besteed aan ethische kwesties met betrekking tot gegevensverzameling, privacy en mogelijke discriminatie.
Na het kantelpunt:
Multi-skilled AI (2021): Deze technologie richt zich op het ontwikkelen van AI-systemen die niet alleen geavanceerde taken kunnen uitvoeren, maar ook ethische overwegingen kunnen integreren, zoals transparantie, privacybescherming en eerlijke besluitvorming. Het legt de nadruk op het verantwoordelijk gebruik van AI om negatieve gevolgen te minimaliseren.
Digital Money (2020): Hoewel de introductie van Apple Pay als technologie is genoemd als een voorbeeld van impliciet vertrouwen, is digitale betaaltechnologie later in de tijd veel meer gericht op ethiek en verantwoordelijkheid. Het gaat nu veel meer om het benutten van blockchain-technologieën en cryptografie om financiële transacties veiliger en transparanter te maken, met een focus op het voorkomen van fraude en het waarborgen van privacy.
Differential Privacy (2020): Differential privacy is een benadering van gegevensprivacy in data-analyse waarbij de privacy van individuen wordt beschermd door statistische ruis toe te voegen aan de gegevens. Deze technologie richt zich op het waarborgen van de privacy en ethische verantwoordelijkheid bij het gebruik van gevoelige gegevens voor analyses en besluitvorming.
Shift 5: Van one-size-fits-all naar individugerichte benaderingen:
De benadering van technologische ontwikkeling is geëvolueerd van één oplossing voor iedereen naar meer individugericht. Technologieën worden steeds meer ontworpen om individuen te empoweren en hun welzijn te verbeteren, in plaats van alleen gericht te zijn op grootschalige efficiëntieverbeteringen.
Voorbeelden van technologieën die deze shift illustreren zijn:
Voor het kantelpunt:
Robot Dexterity (2019): In deze periode lag de nadruk op het ontwikkelen van robotica met een brede toepassing, zonder veel aandacht voor de individuele behoeften van gebruikers. Robotdexterity was gericht op het verbeteren van de manipulatievaardigheden van robots, maar zonder specifieke aanpassingen aan individuele taken of omgevingen.
Zero-Carbon Natural Gas (2018): Deze technologie is bedoeld om grootschalige energieopwekking te verduurzamen door natuurlijk gas te produceren zonder koolstofuitstoot. Het richt zich op het bieden van een uniforme oplossing voor de energietransitie, zonder veel differentiatie naar individuele behoeften of lokale omstandigheden.
Internet of DNA (2015): De Internet of DNA is gericht op het creëren van een wereldwijd netwerk van genetische informatie om de gezondheidszorg te verbeteren, maar zonder veel aandacht voor individuele variabiliteit of gepersonaliseerde geneeskunde.
Na het kantelpunt:
Hyper-Personalized Medicine (2020): Deze technologie richt zich op het leveren van zeer gepersonaliseerde behandelingen op basis van individuele genetische informatie en andere persoonlijke gegevens, waardoor de gezondheidszorg wordt afgestemd op de specifieke behoeften van elk individu.
AI for Protein Folding (2022): AI voor proteïnevouwing maakt gebruik van geavanceerde algoritmen om eiwitstructuren te voorspellen op basis van individuele genetische profielen, wat kan leiden tot gepersonaliseerde benaderingen van ziektebehandeling en medicijnontwikkeling.
TikTok Recommendation Algorithms (2021): Deze algoritmen zijn gericht op het leveren van gepersonaliseerde inhoud aan individuele gebruikers op basis van hun voorkeuren en gedrag, waardoor de ervaring op het platform wordt afgestemd op de specifieke interesses van elke gebruiker.
Op basis van deze analyse van de impact van de veranderende tijdgeest op technologische doorbraken, verwacht ik dat de technologische doorbraken die de komende jaren door MIT review worden voorspeld in ieder geval aan de volgende kenmerken zullen gaan voldoen:
Verdere integratie van duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid: Ik verwacht dat technologische innovaties zich blijven richten op het oplossen van wereldwijde uitdagingen, zoals klimaatverandering, sociale ongelijkheid en gezondheidszorg. Dit gaat resulteren in meer doorbraken op het gebied van hernieuwbare energie, klimaatherstel, gezondheidszorgtoegang en voedselzekerheid.
Toenemende nadruk op inclusiviteit, diversiteit en gelijke kansen: Ik denk dat technologieën zich nog meer zullen gaan richten op het creëren van gelijke kansen en het verminderen van sociale ongelijkheid. Dit gaat leiden tot meer innovaties gericht op het verbeteren van toegang tot onderwijs, werkgelegenheid, gezondheidszorg en financiële diensten voor ondervertegenwoordigde groepen.
Grotere samenwerking en openheid in technologische ontwikkeling: We gaan een voortzetting zien van de trend naar meer samenwerking en kennisdeling tussen verschillende partijen, waaronder overheden, bedrijven, academische instellingen en non-profitorganisaties. Dit zal resulteren in meer open-source technologieën, publiek-private partnerschappen en internationale samenwerkingen (ook al begreep ik gisteren van Amy Webb dat ook aan al die openheid grote risico’s kleven, bijvoorbeeld als het gaat om het afleggen van verantwoordelijkheid).
Strengere regelgeving en ethisch gebruik van technologie: Er komt nog meer nadruk te liggen op het reguleren van technologische ontwikkelingen om ethisch en verantwoordelijk gebruik te waarborgen. De lijn die de EU heeft ingezet met bijvoorbeeld de AI act zal zich doorzetten. Dit gaat leiden tot strengere wetten en voorschriften met betrekking tot gegevensbescherming, privacy, AI-ethiek en cyberbeveiliging.
Verdere personalisatie en empowerment van individuen: Technologieën gaan zich nog meer richten op het bieden van gepersonaliseerde oplossingen en het versterken van individuen om hun eigen welzijn en doelen te bereiken. Dit gaat leiden tot meer innovaties op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, persoonlijke financiën en lifestyle management.
Voorspellingen voorspellen. Weer eens wat anders. En een ontzettend leuke bezigheid tijdens deze geweldig inspirerende conferentie in Austin. Houd jij de komende tijd in de gaten of ze uitkomen?
Overigens, neem gerust contact op als je je reactie wil delen of over de content van gedachten wil wisselen.
Voor de volledigheid heb ik hieronder ook de complete lijst met de 100 voorspellingen van MIT van de afgelopen 10 jaar toegevoegd:
Een app waarmee je navigeert, parkeert, een laadsessie start, een reservering doet in een restaurant, alvast een bestelling doet en vervolgens betaalt. En waarmee je ook nog eens met je vrienden en familie in contact staat. Klinkt handig toch? Dat noem je een super app. Niet meer per functie een app, maar alles in één. In Azië is het al een enorm fenomeen. Wat maakt het zo succesvol en welke gevolgen heeft dat?
Het onderwerp roept bij mij meteen allerlei vragen op. Zoals: hoe kom je met jouw product of content dan in de super app die mensen vooral gaan gebruiken? Moet je daar voor betalen, of krijg je er juist geld voor? Krijg je dan niet weer de situatie waarbij we met z'n allen afhankelijk worden van (de grillen van) een paar grote techbedrijven die alles bepalen? Hoe voorkom je bubbels? En hoe zorg je ervoor dat wat jij maakt aansluit bij de gebruikers van de super app?
De beschrijving van een super app door ChatGPT
Een super app is een mobiele of webapplicatie die een breed scala aan diensten en functies biedt binnen één platform. In plaats van dat gebruikers meerdere afzonderlijke apps moeten downloaden en gebruiken voor verschillende doeleinden, biedt een super app toegang tot een verscheidenheid aan diensten onder één dak. Deze diensten kunnen variëren van berichtenverkeer, sociale media, en betalingen tot aan marktplaatsen, voedselbezorging, en zelfs financiële diensten zoals bankieren en verzekeringen.
Het concept van de super app is populair geworden in Azië, met apps zoals WeChat in China en Gojek in Indonesië als bekende voorbeelden. Deze apps zijn begonnen met één kernfunctie (bijvoorbeeld berichtenverkeer voor WeChat en ride-hailing voor Gojek) en hebben zich uitgebreid met tal van andere functies, waardoor gebruikers een groot deel van hun digitale en fysieke behoeften via één platform kunnen vervullen.
De ontwikkeling van super apps wordt gedreven door het gemak voor de gebruiker, aangezien het navigeren tussen verschillende apps voor verschillende diensten tijdrovend en inefficiënt kan zijn. Bovendien bieden super apps bedrijven de mogelijkheid om meer gegevens over gebruikersgedrag te verzamelen en gepersonaliseerde diensten of advertenties aan te bieden.
In de context van innovatie in journalistiek kunnen super apps een interessant platform bieden voor mediabedrijven om een breed scala aan content en diensten aan te bieden, van nieuws en informatie tot interactieve functies en gemeenschapsengagement, allemaal binnen één app. Dit kan de betrokkenheid van het publiek vergroten en nieuwe mogelijkheden bieden voor contentdistributie en -monetisatie.
Meer verschillende functies in apps
Vooral dat laatste is voor mij persoonlijk en voor de journalistiek natuurlijk heel interessant. In deze sessie gaan sprekers Hussein Fazal van Super.com. Loren Kosloske van Uber en Ben Shen van Cash App erover in gesprek met elkaar. Ik ken in Nederland op dit moment nog geen super app. Al heb je natuurlijk wel al allerlei apps die functies combineren (denk aan parkeren en bankieren bijvoorbeeld). Ook in de VS is dit nog niet echt een ding. Maar dat gaat veranderen.
Je zou misschien denken: oké, dan komt Wechat toch gewoon hier? Dat gaat niet gebeuren denkt Fazal. Omdat we in landen als de VS (maar ook Nederland) al gewend zijn aan meerdere apps. En dat is anders dan in Azië. Toch komen er volgens hem meer en meer apps die functies gaan combineren. Zijn super app combineert bijvoorbeeld het boeken van hotels met het verdienen van geld met het spelen van games.
Uber wil OS voor transport worden
Uber is sinds 2017 al een combinatie van een taxi-app en een app om eten te laten bezorgen (Eats). Maar inmiddels heb je ook boats, party, flights, train, parking en andere experimenten in de wereld. Waar ze rechten hebben om een toepassing te faciliteren, gaan ze dingen uitproberen op het gebied van mobiliteit.
Uber gebruikt de term super app intern niet. Ze noemen het meer de OS voor transport. Kosloske vergelijkt het met Apple dat een eigen OS heeft, maar tegelijkertijd apps die je op het platform kunt gebruiken. Hij noemt het wel ingewikkeld om alle functies op een klein scherm bij elkaar te krijgen. Daar gaat veel energie in zitten. Je kunt technisch makkelijk van alles toevoegen, maar het moet voor de gebruiker ook nog logisch blijven. En je merk moet overal in terugkomen. Corona heeft ze geholpen om mensen tegelijkertijd Uber rides en Uber eats te gebruiken. Ze proberen gebruikers te overtuigen om meerdere functies te gebruiken. Dat is wel lastig, maar als het lukt blijven mensen het doen.
Het moet vooral logisch zijn voor de gebruiker
Cash app draait zoals de naam al doet vermoeden om geld. Het moet een alles-in-een-app zijn als het gaat om je financiën: leningen, sparen, belastingaangifte, kopen en verkopen, bitcoin, aandelen. De app was eerst een soort Tikkie, maar is daarna verder doorontwikkeld. Je hebt nu bijvoorbeeld ook een Cash app card, waar miljoenen mensen gebruik van maken. Het idee is dat het mensen moet helpen bij hun financiën en hun geld veilig is.
Bij Cash app gebruiken ze de term super app ook niet. Geld is een van de belangrijkste dingen in ons leven. Het moet het de klant makkelijker maken als je verschillende dingen met elkaar combineert in een app, vindt Shen. Je ziet soms apps waarbij het een soort losse verzameling van verschillende apps binnen één app is, maar dat vinden ze bij Cash app geen goed idee. Het moet voor de klant logisch zijn welke functies er in een app worden gecombineerd.
Appvermoeidheid
Waarom dit nu ineens aan het doorbreken is? Mensen hebben last van appvermoeidheid. Dat herken je zelf vast ook: weer een app ergens voor, wil ik dat wel? Tegelijkertijd komen er steeds meer verdienmodellen voor.
Lang niet al mijn vragen zijn beantwoord. En ik weet ook nog niet precies wat ik er qua journalistiek mee zou kunnen. En nu ik erover nadenk, heb ik ook Uber eats en Lime in mijn Uber app, maar er zijn ook losse apps voor en die vind ik fijner om te gebruiken. Het is dus niet vanzelfsprekend dat je één app gebruikt in plaats van meerdere. Maar: deze ontwikkeling is er eentje om in de gaten te houden!
