Maart ligt al weer even achter ons, maar de thematiek van het South By South West Festival is nog even actueel. Met een groep SXSW-gangers deden we verslag van het evenement. Het magazine dat we daar van maakten is onlangs van de persen gerold. Speciaal voor jullie is hier de digitale versie. Met natuurlijk veel aandacht voor de kansen en bedreigingen van AI, maar SXSW is veel meer. Algemene technologietrends, media innovatie, etcetera. Ga er even lekker voor zitten en deel de link met vrienden, kennissen en collega’s!
Ik zit in het vliegtuig naar Austin. Er is prima wifi aan boord, mensen kijken naar films op hun eigen schermpjes, slechts een enkeling vraagt nog om oortjes. Mijn dochter zit in Malaga - ik gebruik chat-GPT en stuur haar een limerick in het spaans. Het is nog steeds oorlog in Europa, en meer. We sturen elkaar vrolijke berichtjes in de app groep - hee, wij gaan ook, appen we van vliegtuig naar vliegtuig. Het is het jaar 2024, we zijn meer verbonden dan ooit, en we zijn op weg naar SXSW: een avontuurlijk schoolreisje, een informatie expeditie, Nederland promotie en nog veel meer - waaronder een blik op het einde ter tijden.
Wie nog nooit in Austin was: je mist zoveel meer dan je meemaakt!
Er zijn honderden Nederlanders die deze reis jaarlijks maken - artiesten die optreden, mensen van onderwijsinstellingen, VR ontwikkelaars die hun werk gaan laten zien, beleidsmakers, designers, wetenschappers, ondernemers..
Het is de tweede keer dat ik hier ben, uitgenodigd door CreativeNL, dat in samenwerking met New Dutch Wave een mooie Nederlandse missie opgezet heeft. Ik heb een aantal sessies samengesteld, met Nederlandse en internationale sprekers, over ontwikkelingen op het gebied van immersieve media. Daarover later meer.
Het SXSW programma omvat bij elkaar misschien wel 1.000 sessies. Een paar honderd daarvan zijn de officiele congres sessies, allemaal een uur lang, keynotes en panels, die plaatsvinden in het nogal verouderde ‘’convention centre’’ (een sooort RAI van 20 jaar terug) aangevuld met lelijke zalen in een aantal grote hotels in de buurt.
Alleen de hoofdzaal - 2500 zitplaatsen - heeft keurig stage design en een extra groot scherm. Voor de rest is het afzien: slecht verlichte balzalen met een slordig ‘’pipe & drape’’ achtergrondje, sprekers in het halfdonker, geluidsoverlast van andere zalen…en dan die vloerbedekking overal! Verder heel, heel, heel veel lange rijen om in te staan voor je binnen bent.
Maar goed, meer dan 1000 sessies dus! Dat wil zeggen dat je op elk moment van de dag uit tientallen sessies moet kiezen. Ze beginnen om 10 uur en gooien de tent om 5 uur alweer dicht. Vier, misschien 5 sessies per dag is eigenlijk het maximum. En voor de populaire sessies kan je dus makkelijk een uur in de rij staan….om dan terecht te komen in een voorzaal waarin dus ook weer een rij staat… maar waar niet uit vriendelijkheid nog een afkijkscherm is geplaatst.
Naast het hoofdprogramma is er echt nog heel veel meer. Veel sessies georganiseerd door partners - door de hele stad zijn er plekken waar landen, steden, regio’s, brands, media, en allerlei belangengroeperingen hun eigen programma organiseren. Het kost een paar duizend dollar om je sessie te laten vermelden in het SXSW programma, velen doen dat niet. Die staan dan dus ook niet in de SXSW app - en wie door het offciele programma heenkijkt ziet alleen sessie titels, geen sprekers of onderwerpen, je moet veel doorklikken. Het selecteren van sessies is al snel uren werk. Het is grappig om te zien hoe men aandacht trekt. SXSW plakt alle zuilen en wanden af met doorzichtig plakplastic, tot in de wijde omgeving. Jan en zijn mallemoer plakken die vervolgens vol met posters en promotie.
Tel daarbij op een grote beursvloer/braderie - kappers, massagestoelen, rimpelcreme en tech demo’s, alles door elkaar, en op een andere lokatie een enome immersive expo. Buiten dan nog een groot aantal ‘’activaties’’ - ervaringen om een bepaald product of een dienst onder de aandacht te brengen. Hele kermissen worden er opgebouwd. We zien allemaal iets anders! We dwalen met zijn alles wat rond.
En ik dwaal af! Vorig jaar schreef ik op basis van de sessies die ik toen bezocht een paar observaties - waarbij de groeiende onzichtbaarheid van de technologische ontwikkelingen me vooral trof. AI, brain-computer interfaces, de geheime diensten, de algoritmes - we hebben iets gemaakt dat we niet meer kunnen zien of begrijpen. En dus ook niet kunnen beheersen.
Er zijn mensen in de delegatie die geweldige verslagen maken van de sessies, en passant alle laatste technieken inzettend: een automatische transcriptie van de audio opgenomen in de zaal, die tekst weer verwerkt tot een samenvatting gemaakt met Chat-GPT, met nog een eigen observatie op het einde. Dat zijn eigenlijk allemaal prima stukken.
Zelf loop ik van sessie naar sessie en krabbel wat aantekeningen bij elkaar, pen op papier, een rommelige set observaties. Pas nu ik het eindelijk opschrijf begin ik sommige dingen te begrijpen.
Een AI tool om teksten te produceren helpt daarbij helaas niet, ik moet zelf woordjes achter elkaar husselen om te begrijpen wat ik denk. Ik vul hier alles aan met ontwikkelingen van de afgelopen weken. De tech supercycle dendert voort - sinds SxSW is er heel veel gebeurd.
Hoe was het dan dit jaar? Nou, de wereld is ‘’out of control’’, dat vooral. Fear, uncertainty, doubt… Hier mijn FUD lijstje van het jaar - op basis van de SXSW sessies die ik zelf uitkoos. Voor wat het waard is. Fear, eigenlijk dat vooral.
Als je in Austin uit de terminal loopt naar de speciale parkeerplaats van de Ubers en Bolds, staat er een boom vol kwetterende vogels, het voelt alsof je aankomt in de tropen. Het zijn ‘’grackles’’ die door heel Austin zwermen, ‘’glanstroepialen’’ vertelt Wikipedia me. Mooi woord. Bij de AirBnB - 10 minuten fietsen van het convention centre, in een wijk vol lage huizen met veranda’s - schiet een raccoon met zwart-witte staart weg in de tuin. Bij het koffie apparaat liggen cups met de smaken
In andere woorden: het is de eerste dag in een nieuwe omgeving en alles valt op. Als ik wandel naar Austin Bikes om een leenfiets op te halen - langs de muurschilderingen en food trucks waar de stad vol van is - kom ik langs een klein, vervallen pretparkje. Ik maak een foto van de surrealistische plakkaten. Later herken ik iets van die foto: een techno utopie uit 1894, terug te vinden in mijn eigen straat. Ik kom erop terug.
Wat zijn op basis van de verhalen waar ik naar geluisterd heb nou de belangrijkste ontwikkelingen dit jaar? Of eigenlijk dus andersom: wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op basis waarvan ik mijn sessies uitkoos? Wat verbaasde me, wat viel op?
Ik kies 4 dingen uit, in willekeurige volgorde - die op verschillende manieren in elkaar haken.
Robots in mensvorm
Land of the giants
Dual use tech
Data honger en AGI
Robots!
Vorig jaar begonnen we te begrijpen dat ‘’generative AI’’ iets is wat we moeten volgen, een technologie waarmee we informatie kunnen samenvatten, beelden en video kunnen maken, en meer. De eerste voorbeelden van goed klinkende digitale stemmen en AI gegenereerde muziek werden snel gedeeld en sindsdien vallen we van de ene verbazing in de andere.
Een jaar en tien acceleraties verder, zien we hoe AI ineens niet alleen onze digitale wereld begrijpt, maar ook de fysieke wereld onder de knie aan het krijgen is. Op het niveau van cellen - de biotech wereld is in overdrive op het moment - en atomen - AI leert de wereld te begrijpen, hoe dingen werken.
Tot mijn verbazing, zijn we daardoor ineens weer terug bij 50-er jaren science fiction - een robot in de vorm van een mens!
Waarom ineens deze nieuwe robot energie? Door ‘’computer vision ‘’ kunnen computers de wereld om zich heen observeren en begrijpen, labels toekennen, weten wat elk object is. En door AI kan het zien van de wereld nu gecombineerd worden met een actieplan - de modellen ‘’snappen’ steeds beter wat de bedoeling is. Net als bij taalmodellen gebeurt dat op basis van modellen van de wereld: LAM (Large Action Models) zorgen dat de machine weer wat die moet doen.
De kennismaking met de Apptronik robot was heel charmant - de robot ‘’ziet’’ je staan, en reageert op je handbewegingen. Toch blijft natuurlijk de vraag - waarom zou je voor zo’n robot de vorm van de mens kiezen?
De samenwerking met fabrikanten als BMW en Mercedez Benz maakt het misschien wel duidelijk: deze robots zijn echt bedoeld om mensen te vervangen. Een produktielijn rond een kostbaar goed als een auto is al grotendeels geautomatiseerd. Die laatste klusjes die nu nog echt door mensen gedaan moeten worden - die kunnen op deze manier ook veel beter en efficienter door een robot uitgevoerd worden. En ineens komt de consumentenmarkt ook weerin beeld - Apple gaat zich nu ook weer over robotica buigen. Softbank, dat honderden miljoenen stopte in Uber, Wework etc stort zich met Saudisch geld op industriele robots https://www.maakindustrie.nl/nieuws/high-tech/saudische-alat-en-japanse-softbank-bundelen-krachten-rond-industriele-robots/
Nvidia, Microsoft, Intel, en OpenAI hebben $675 million geinvesteerd in Figure AI. Amazon heeft een fonds van 1 miljard voor startups die AI en robotics combineren. Saudi Arabie heeft 100 miljard apart gezet voor de komende 6 jaar te stoppen en werkt samen met Softbank, de club die zoveel geld stopte in de platform bedrijven als Uber en Wework.
Tot nu toe hebben de doorbraken in generatieve AI zich geconcentreerd op programmeren, en tekst en afbeeldingen. Maar net zoals grote taalmodellen patronen in taal hebben gedecodeerd, kan AI de verborgen patronen van de fysieke wereld decoderen die te complex of snel bewegend zijn voor mensen om waar te nemen.
Land of the Giants - die een nieuwe infrastructuur aan het het bouwen zijn
We hebben het heel veel over AI, en veel aandacht gaat uit naar AI als tool, een soort tovermiddel om te kunnen programmeren, om beeld en geluid en gesprekken te genereren, om allerlei teksten te kunnen schrijven, samenvatten en nog veel meer. We moeten nog leren wat we met die nieuwe digitale laag allemaal kunnen doen, maar we snappen de relevantie.
En we zien de tech giganten met elkaar strijden zoals we dat gewend zijn: lanceren van nieuwe tools, gratis of betaald, met tech demos waar we van achterover vallen, in rap tempo bedrijven overnemen die iets bijzonders doen als dat nodig is..
Maar deze keer is er meer aan de hand dan een wedstrijdje digitale tools.. Het is een strijd van titanen die niet alleen draait om de beste en meest populaire diensten … er wordt tegeljkertijd een hele nieuwe infrastructuur opgezet.
Het ontwikkelen en gebruiken van AI via de genoemde AI ’large language models’’ vereist veel meer dan een lekker snel netwerk. En met de investeringen die nu gemaakt worden verandert de manier waarop onze ‘’tech stack’’ georganiseerd is.
Een paar voorbeelden? En denk niet dat ik al deze industrieen heel goed ken of echt doorgrond - het is meer dat je ziet dat alles in elkaar grijpt nu, en dat er een heel klein groepje extreem machtige bedrijven niet alleen de diensten ontwikkeld maar ook alles wat er onderligt. En dat zag je terug in veel van de sessies.
Supercomputers
Microsoft en OpenAI plannen bijvoorbeeld supercomputer Stargate en zetten daar $100 miljard voor apart. Ook Amazon zet $150 miljard in op datacenters voor AI. Nvidia is het bedrijf dat nu de grootste groei doormaakt, nu de wens naar supercomputers zo snel toeneemt. Nvidia is betrokken wij super computers over de hele wereld. In Austin werd Lisa Su, CEO van chip maker AMD ondervraagd (een verschrikkelijk gesprek overigens, dankzij de ijdele moderator). Groot applaus toen ze het podium op kwam lopen. Ze is de nicht van Jensen Huang, de CEO van Nvidia. Kleine wereld ja. Ze liet een bij SXSW een chip with 153 miljard transistors zien.
Datacenters
Naast die supercomputers worden er ook enorme investeringen gedaan in data centers. Twee voorbeelden. G42 uit Abu Dabi en Microsoft stoppen 1 miljard in de digitale infrastructuur in Kenya, waar vooral data centers worden aangelegd. En Microsoft gaat 3,2 miljard USD in Zweden investeren, een land met veel schone water energie. Google heeft al 21 miljard aan zijn eigen data centres uitgegeven, en is nog lang niet klaar. Een miljard naar Finland, 5 miljard naar Singapore, over de hele wereld worden enorme faciliteiten opgezet.
Energie
De cloud heeft inmiddels een grotere ecologische voetafdruk dan de luchtvaartsector. Eén datacenter kan het equivalent van de elektriciteit van 50.000 huishoudens verbruiken.Sam Altman, vooral bekend als CEO van OpenAI, is tevens voorzitter van een kernenergiebedrijf genaamd Oklo, dat pas naar de beurs is gegaan. Altman heeft ook geld gestoken in Exowatt, een groene energie startup die zich richt op datacenters. Amazon, Google en Microsoft zijn allemaal bezig met het opzetten van eigen energie bronnen. In Austin waren er sessies zoals ‘’Designing and Demonstrating Advanced Nuclear Reactors’’. Onderdeel van het ‘’interactive’’ programma dus. Dat zijn nu dus gewone onderwerpen in onze nieuwe digitale wereld.
Computing
Het gaat niet alleen maar om meer rekenkracht, maar ook ‘’computing’’ zelf verandert. In het programma veel aandacht voor onderwerpen als quantum compting, en ‘’neuromorphic computing’’. Ik bezocht de sessie Future-Proofing Computers for an Evolving World, waar Google, Johns Hopkins, Applied Materials, and the U.S. Navy zich over deze vraag bogen. Er zijn ontzettend veel hele slimme mensen aan het werk, en ze werken voor Google, Microsoft en.. het leger. De sessie van de Nstiona
Satellieten en kabels
De enorme datastromen gaan nu via satelliet, kabels onder oceaan, en via 5G netwerken en fijn vertakte glasvezelnetwerken daar is Starlink nu bijgekomen. Dit netwerk van kleine ‘’low orbit satellites’’, heeft al bijna 6.000 satellieten die over ons heen vliegen, en biedt nu internettoegang aan 2,7 miljoen abonnees in 75 landen - daaronder de strijdkrachten in Oekraine. Het Amerikaanse leger betaalt mee. SpaceX wil 42.000 satellieten in een megaconstellatie rond de aarde laten draaien. Omzetprognose voor 2024 is $6,6 miljard. Het plan is 42.000 satellieten in circulatie te brengen. Van wie is dit bedrijf? Elon Musk.
Nog even die kabels onder de oceaan, waar 95% van het internationale internet verkeer doorheen gaat. Dat zijn echte kabels die gelegd worden. De dag dat ik terugvlieg beschadigt een onderzeeer 4 kabels, waardoor grote delen van Afrika afgesloten raken van internet. De afgelopen maanden zijn hele landen steeds afgesloten door dit soort beschadigingen.
2Africa is de naam van het bedrijf dat al een tijd bezig is om 45.000 km kabel onder de oceaan te leggen, rond het hele continent Afrika, en dat 3 miljard mensen van internet zal voorzien. De verwachting is dat het netwerk dit jaar in gebruik genomen kan worden. Wie legt zoiets aan vraag je je af. Een aantal samenwerkende telecom bedrijven waaronder Chinese telecom onder de leiding van… Meta. Een van de grootste infrastructuur projecten van onze tijd. Een ander netwerk, van Marseille naar Kenya en door naar Pakistan wordt ook nu aangelegd, onder leiding van de Chinese telecom maatschappij. En China heeft net weer een half milard aangekondigd voor Chinese kabels. De VS ziet die kabels namelijk als een groot risico, een geopolitieke strijd die gaat over het afluisteren van data.
We staan erbij en kijken erna, een paar bedrijven die de infrastructuur aan het opzetten zijn voor de volgende generatie internet. We zien niet echt wat er gebeurt, maar die onderliggende structuur gaat veel bepalen. Kerncentrales van Microsoft, internet kabels van Meta. en van alles van Musk. Hij heeft net 6 miljard dollar opgehaald voor zijn AI start up. Alsof hij met Tesla, X (formerly Twitter), SpaceX, en Neuralink niet al teveel macht heeft..
Schrijfster Maria Farrell publiceerde onlangs een mooi (en nogal lang) stuk, genaamd ‘’We need to rewild the internet’’, dat goed beschrijft hoe de concentratie in onze infrastructuur nadelig is voor innovatie.Het internet is, zoals zij aanhaalt, immers “the infrastructure of all infrastructure.”
It’s how we organize, connect and build knowledge, even — perhaps — planetary intelligence. Right now, ‘’it’s concentrated, fragile and utterly toxic’’.
We are in the army now
Bij de vorige editie van SXSW bezocht ik een interessante sessie van de CIA. Dit jaar heb ik de sessies van het Amerikaanse leger bezocht.
Het leger is een SXSW ‘’supersponsor’’ en overal aanwezig. En de CIA was er ook weer, met een grote stand. En de NRO, die ervoor zorgt dat de VS ‘’ the undisputed leader in space.’’ blijft. Daarbij ook nog allerlei toeleverancies van het leger, zoals Collins Aerospace, Raytheon en BAE Systems. Dat zijn bedrijven die de wapens maken die op dit moment ingezet worden door Israel om Gaza en de mensen die daar leven te vernietigen. De VS stuurt miljarden in wapens die kant op, ‘’As of October 2023, the United States has 599 active Foreign Military Sales (FMS) cases, valued at $23.8 billion, with Israel’’.
Niet iedereen was daar blij mee. Meer dan 80 artiesten trokken zich uit protest terug uit het SXSW muziek programma. De reactie van SXSW? ‘’The Army’s sponsorship is part of our commitment to bring forward ideas that shape our world.’’
Ik was nieuwsgierig naar dat wereldbeeld en heb zowel sessies als bezocht als de zeer grote stand op de beursvloer. Niet omdat ik er zo naar verlang de wereld van militaire technologie te doorgronden, maar omdat zoveel technologie ‘dual use’ is. Dual use technologie is de term voor technologie die wordt ontwikkeld om gebruikt te worden door zowel leger en geheime diensten als de grote markt van consumenten. Die grotere markt is namelijk relevant voor snelle innovatie.
Het NATO Innovatiefonds is bijvoorbeeld specifiek voor ‘dual-use technologieën’, opgezet, in hun woorden, ‘’toepassingen die tegelijkertijd ook gebruikt kunnen worden in de samenleving’’. De aankomende 15 jaar wordt er € 1 miljard geïnvesteerd in start-ups die zich bezighouden met nieuwe technologieën als AI, quantum, biotech en meer. Het hoofdkantoor zit in Nederland. De VS doet trouwens niet mee met dit fonds, die hebben hun eigen plan. En in Austin was goed te zien hoe verweven de werelden van tech innovatie en het leger zijn.
Wat voor innovaties liet het Amerikaanse leger zien? Ten eerste is het veld heel breed. Ze werken aan zaken als ‘’advanced textiles’’, ‘synthetic biology’’, en ‘’advanced electronics’’ en doen natuurlijk ook heel veel werk met sensors, en algoritmes. Het verzamelen en duiden van informatie zit bij de CIA, het leger gebruikt informatie voor allerlei acties en bewegingen. En ook hier speelt AI een steeds grotere rol. Machine learning! Neural networks!
Ik had een leuk gesprek met een van de soldaten op de beursvloer, uitgerust met allerlei tech om de mens beter te maken - sterker, scherper, oplettender. Brillen met aanvullende informatie over de omgeving, exoskeletten waardoor een soldaat sterker is, meer kan tillen, harder kan lopen. En de sessies van het leger over AI waren ook echt interessant - het ging er onder andere over hoe het leger een heel rigoreuze manier van testen heeft, die uitgaat van betrouwbare en herhaalbare resultaten, voor al het materiaal, voor alle processen. Dat gaat niet met AI - de uitkomsten veranderen steeds, het staat niet vast, en de procedures hoe resultaten ontstaan zijn niet te volgen.
In Gaza worden door bombardementen worden aan de hand van AI ingepland. Een combinatie van camera’s, gezichtsherkenning, lokaliseren van target en bijna automatische aanvallen.
AI is US
Op een slecht verlicht podium in een gehorige zijzaaltje staat Blaise Aguera y Arcas - in 2007 nodigde ik hem uit om te spreken bij PICNIC, in Amsterdam. Hij had toen als wetenschapper ‘’Photosynth’’ net ontwikkeld: een manier om van allerlei verschillende fotos, genomen door verschillende mensen, uit verschillende hoeken, een samengevoegd 3D beeld te maken. Hij is nu Vice President Research bij Google, en leidt een team van 500 mensen dat aan large language models werkt.
Hij stond op het podium om te vertellen over iets anders - een boek dat hij geschreven heeft - Who Are We Now?, ‘’an exploration of how biology, ecology, sexuality, history, and culture have intertwined to create a dynamic “us” that can neither be called natural nor artificial.’’ Op basis van een uitgebreide enquete onder duizenden Amerikanen over identiteit, gedrag, en sex, liet hij zien hoe de wereld verandert - hoe en waar en met wie we samenleven beinvloedt hoe we onszelf en anderen zien.
Natuurlijk kreeg hij vanuit het publiek ook een vraag over AI. Moeten we er bang voor zijn? Nee,AI zei hij. AI is gebaseerd op onszelf, onze eigen woorden, beelden, cultuur. ‘’Ai is us’’.
Nou ja, dat ‘’wij’’ waarop de large language modellen gebaseerd is, dat is dan wel een nogal willekeurig wij. Een wij van diegenen die online het meest gedeeld hebben, bijvoorbeeld. Veel grote modellen zijn gebaseerd op een gigantische berg data geschraapt van internet.
Een van de grootste datasets, die ook door OpenAI gebruikt wordt, en waar Google een aangepaste versie van gebruikt, is ‘’Common Crawl’’ - dat sinds 2007 data van het internet binnenhaalt en opslaat. De stichting die deze dataset verzamelt deed dat in eerste instantie voor onderzoekers, maar nu blijken deze data ineens heel nuttig voor het trainen van AI modellen. Common Crawl heeft nu 250 miljard webpagina’s opgeslagen en daar komen elke maand 5 miljard bij. Daarvan is 46% engelstalig. Ze zijn niet de enige grote dataset. Andere veel gebruikte bronnen zijn Wikipedia, Github en Reddit.En allerlei teksten, zoals teksten van boeken. Op het moment dat AI rare antwoorden produceert - zoals afgelopen weken gebeurde bij Google’s nieuwe AI zoekresultaten - is vaak zelfs terug te zoeken waar de fout vandaan komt.
De honger naar data van al die bedrijven die nu met AI modellen bezig zijn is enorm, en veel groter dan alles wat online te vinden is. Ik begon dit verhaal met de sprong naar data over onze fysieke wereld. Waar komt die informatie dan vandaan? Video van de wereld, maar ook allerlei data van sensoren bijvoorbeeld.
En veel van de informatie komt inderdaad van ons zelf. Er wordt ook steeds meer informatie over ons verzameld. Er waren bij SXSW meerdere sessies over brain-computer interfaces. Bedrijven als Neuralink (Elon Musk) en Synchron maken het al mogelijk dat breinsignalen worden opgepakt om bijvoorbeeld een computer aan te sturen. De eerste mensen met een implant in hun brein zijn er al. Voor mensen die gevangen zitten in hun lichaam een enorme belofte. Maar er zijn ook andere manieren om hersenactiviteit te meten, huid resistnatie, hartslag. Er komen allerlei nieuwe consumenten produkten aan die niets anders doen.
In de CreativeNL sessie liet Mariette van Huijstee i(Rathenau Instituut) zien wat je allemaal kan meten - om een idee te krijgen haar overzicht hieronder.
Het laatste SXSW gesprek dat ik hier aan wil halen was met Shane Legg, Chief Scientist van DeepMind. Hij was ook degene die ooit AGI als term koos, ‘’Artificial General Intelligence’’ voor het idee dat de computer net als een mens intelligent kan zijn. Of inteligenter.
Ook deze sessie was achteraf, in een klein zaaltje, en werd niet op video opgenomen. Het gesprek is wel terug te luisteren op de de SXSW website, Best raar voor iemand die zo’n grote rol speelt, als Co-founder en Chief AGI Scientist van Google DeepMind.
Het ging over de toekomst, wat er mogelijk wordt, en wanneer. Hij schat de kans op 50% dat we in 2028 al zover zijn, dat we dan kunnen spreken van AGI. ‘’De modellen zijn zo snel beter aan het worden, dat AGI niet zo ver weg lijkt’. Grote modellen zoals Google's Gemini en OpenAI's GPT-4 vertonen al tekenen van AGI. Volgens hem zitten we nu op ‘’niveau 3’’ van de niveaus die Google Deepmind hanteert. Het vijfde niveau is het hoogste, waar het model kunstmatige superintelligentie bereikt en beter presteert dan alle mensen.
Hij ontkende ook niet dat dit allerlei gevaren met zich mee zal brengen. Iemand vroeg hem vervolgens of dit proces eigenlijk nog te stoppen is. Het antwoord: waarschijnlijk niet. Voor een aantal bedrijven is de ontwikkeling van AGI ‘’mission critical’’ geworden, ze hebben zoveel geld binnengehaald met deze belofte, ze moeten nu wel.
En dan nu de opmerking die zijn verhaal weer koppelt aan de eerdere observaties.
Zelfs als je zou willen stoppen, dan lukt dat eigenlijk niet meer. Want? Hij noemde het de “moeilijkste” groep van allemaal, de inlichtingendiensten. ‘De National Security Agency (NSA) in de VS beschikt bijvoorbeeld over meer gegevens dan wie dan ook en heeft toegang tot openbare informatie en signaalinformatie door het onderscheppen van gegevens uit elektronische systemen. De gigantische hoeveelheden data die daar verzameld worden… ze moeten wel, ze kunnen niet anders, ze gaan het doen.
Conclusie
SXSW opende met een groot verhaal van Amy Webb, over de ‘’technology super cycle’’ waar we inzitten. Zo’n ‘’supercycle’’ is een tijd waarin alle verandert, door een ‘’general purpose technology’’, techniek die op allerlei manieren ingezet kan worden. Electriciteit was er een, de opkomst van internet ook.
Maar deze is anders omdat het niet slechts één technologie is die de verandering aanstuurt, maar een samensmelting van drie is: AI, biotechnologie, en de verbondenheid van alles in de digitale, fysieke en biologische wereld.
AI gaat de fysieke wereld in. Er wordt een infrastructuur gebouwd door commerciele bedrijven die zijn weerga niet kent. De belangen van het leger en de geheime diensten zijn verweven met de technologische innovaties die ontwikkeld worden. De macht ligt bij een handjevol bedrijven en mensen, die zich keer op keer niet wensen te houden aan de regels.
Er is een ongekende data honger bij alle partijen, en wij zijn degenen die met alles wat we doen heel veel van die data genereren en leveren.
Fear, uncertainty, doubt - ik kwam van SXSW terug en moest er een tijdje over nadenken. Maar ik geloof dat fear het toch wel het beste samenvat.
(Wie kritisch naar SXSW kijkt weet dat er wel meer geld inzit met een luchtje. Nadat het event door corona bijna was omgevallen, is het overgenomen door Penske media - een bedrijf dat vlak ervoor 200 miljoen ophaalde bij het PIF fonds - het investeringsvehikel de Saudi overheid, geleid door de man die Kashoggi liet vermoorden)..
Een van de sessies tijdens SXSW 2024 waar ik reikhalzend naar uitkeek was de sessie met Joy Buolamwini. Buolamwini is het multi-getalenteerde, activistische schaap met de vijf(-tig?) poten. In alles wat ze doet, richt ze zich op het adresseren en identificeren van vooroordelen ingebed in de softwarecode en AI toepassingen die wereldwijd wordt ingezet, en op het belichten van de schadelijke implicaties hiervan voor mens en maatschappij.
Dat doet ze onder andere als computer wetenschapper en onderzoeker bij MIT Medialab, als digitaal activiste, als kunstenaar, als oprichter van de Algorithmic Justice League, als dichter, als film- en documentairemaker ('Code4Rights', 'Algorithmic Justice League: Unmasking Bias' en 'The Coded Gaze'), als documentaire onderwerp (The Coded Bias), als ondernemer, en als bestselling auteur van 'Unmasking AI: My Mission to Protect What Is Human in a World of Machines'. Buolamwini heeft bovendien een indrukwekkende lijst aan awards en benoemingen op haar naam staan. Maar haar belangrijkste prestatie wellicht, is dat haar werk daadwerkelijk veranderingen teweeg heeft gebracht in het software design en de integratie van ethische overwegingen in product ontwikkeling en product marketing van techgiganten zoals IBM, Google, Amazon en Microsoft.
Oh ja: én ze is nog geen 35 jaar oud. Superhelden materiaal dus. Marvel, eat your heart out.
Gebrekkige software
Voor haar onderzoek 'Gender Shades' testte ze hoe accuraat diverse soorten gezichtsherkenningssoftware van grote techbedrijven waren. De resultaten toonden aan dat alle pakketten de grootste moeite hadden (en hebben) met het correct identificeren van vooral bruine en zwarte vrouwen. Een groot aantal van hen werd geclassificeerd als man. Deze zogenaamd slimme software die essentiële beslissingen moet kunnen sturen (paspoortcontrole, identificatie criminelen, toegang tot bankrekeningen, etc.) was duidelijk nog lang niet klaar om toegepast te worden in de echte maatschappij.
Ondertussen is de hoeveelheid data die de algoritmen voedt dramatisch verhoogd. Hoe meer gezichten er ingaan, deste groter is de kans dat het juiste exemplaar er aan de andere kant uitkomt. Griezelig genoeg is het een commercieel bedrijf dat nu achter de allergrootste biometrische database in de wereld zit. Bijna alle veiligheidsdiensten (inclusief politie) maken er gebruik van. Clearview AI pocht op haar website dat ze over meer dan 40 miljard foto's beschikt. Aangezien we nu op een wereldbevolking van ongeveer 8 miljard zitten, kun je gerust stellen dat bijna iedereen in die database zit.
Ondanks die enorme hoeveelheid informatie maakt gezichtsherkenningssoftware (en andere biometrische algoritmen) nog steeds grove fouten. De gevallen met desastreuze gevolgen voor de mensen die ermee te maken krijgen, zien we regelmatig in het nieuws. De iets minder ernstige gevallen, zoals mensen die hun huis niet meer inkomen, of hun boodschappen niet kunnen betalen, zien we veelal niet eens. Toch wordt deze software grootschalig toegepast in scholen, ontelbare
publieke ruimten en minstens 400 vliegvelden alleen al in Amerika.
Wie wint en wie verliest?
Is de oplossing niet dat we vooroordelen proberen uit te roeien? Tsja, zegt Buolamwini, dan moeten we de hele mensheid opgeven. Bias is inherent aan ons en aan ieder proces waar keuzes gemaakt moeten worden. Zo geeft ze aan dat een van de AI systemen die haar in haar eigen onderzoek niet herkenden, door haarzelf was geprogrammeerd. Het gaat dus niet alleen om de individuele ontwikkelaars zelf, maar ook over de culturele context, over hoe 'dingen altijd zijn gedaan' en de bestaande systemen waar 'iedereen nu eenmaal mee werkt'.
Is een gelijkwaardige AI dan uberhaupt wel mogelijk (of zelfs wenselijk)? Misschien is dat niet de juiste vraag. In plaats daarvan pleit Buolamwini ervoor dat we de intentie en de context altijd duidelijk maken. We moeten veel specifieker worden over hoe we schade minimaliseren door altijd te vragen wie er bevoordeeld en wie benadeeld wordt. Bovendien is algoritmische hygiene complex en nooit klaar. De wereld verandert continue, en die verandering moet zich vertaald zien in de gebruikte algoritmen. Dat betekent dat je nooit klaar bent. Culturele audits moeten op regelmatige basis worden uitgevoerd.
Iedereen mogelijk de pineut
Ook mijn (en jouw) biometrische data zit hoogstwaarschijnlijk in de Clearview AI database, ofschoon ik daar nooit bewust toestemming voor heb gegeven. En ik heb
geen idee of en hoe ik ervoor kan zorgen dat ik daar weer uitgehaald
wordt. En dat is een van de doelstellingen van de Algorithmic Justice League (AJL): de organisatie ontwikkelt campagnes om het brede publiek te informeren wat er gebeurd met hun data, wat ze daartegen kunnen doen, en hen zo te wapenen tegen ongewenst ge- of misbruik. Zo ben je bijvoorbeeld niet wettelijk verplicht is om biometrische informatie (foto en vingerafdruk) af te geven bij binnenkomst in Amerika. En je hebt het recht om jouw data ten alle tijden te laten verwijderen. Voor mensen die al schade hebben ondervonden van AI systemen, wijst AJL ook de weg naar mogelijke oplossingen.
Het gaat daarbij niet meer alleen om minderheidsgroeperingen. Met de wijde verspreiding van generatieve AI is iedereen 'game'. Ook (of juist?) beroemdheden als Tom Hanks die in een fake campagne reclame leek te maken voor een crypto product, en superster Taylor Swift, wiens deepfake naaktfoto's plotseling viraal gingen. De robocalls campagne met de fake stem van president Joe Biden, die stemmers in een geautomatiseerd belletje opriep om niet te stemmen, benadrukt nog maar eens hoeveel invloed de steeds geavanceerdere deepfake mogelijkheden kunnen hebben op de toekomst van hele naties. Zeker in een jaar als 2024, waarin de burgers van 64 landen naar de stembus gaan.
Joy noemde ChatGPT2 al in haar dissertatie. Iedereen die niet pas recentelijk een 'AI expert' is geworden, waarschuwde al jaren geleden voor de gevaren.
Bezint eer ge begint
Ok. We begrijpen wat er mis is. Maar als we bias niet kunnen uitroeien en deepfakes niet kunnen tegenhouden, hoe gaan we dan verder? Buolamwini pleit voor meer maatwerk en specificiteit. In plaats te streven naar massieve, monogame systemen, zouden we bijvoorbeeld ook een ecosysteem van kleinere LLM's kunnen bouwen waarin meer talen dan alleen Engels een plek vinden, en meer culturele perspectieven dan alleen dat van hoogopgeleide, Westers georienteerde mannen.
Daarnaast is er natuurlijk regelgeving. Buolamwini prijst de EU AI act, niet omdat die perfect zou zijn, maar als een goed startpunt. In ieder geval is er goed nagedacht en basisregelgeving gerealiseerd. Net zoals rondom crypto eerder. De US zou moeten leren van het werk dat op dat vlak al is gedaan. Daarnaast roept ze bedrijven en organisaties op om niet in dezelfde FOMO te trappen als indertijd met apps en social media. Ale je bang bent om de boot te missen, vraag jezelf eerst af wat het is dat je verwacht te winnen door AI te adopteren. En wat wijst erop dat je die waarde daadwerkelijk kunt waarmaken. Het is verleidelijk te denken dat taken en bedrijfsonderdelen waar je weinig van weet, makkelijk te automatiseren zijn. Contempleer de onbedoelde gevolgen voordat je mensen of processen vervangt door AI.
Naming en Changing
Buolamwini gelooft niet in de effectiviteit van naming and shaming. In plaats daarvan hangt ze een naming and changing strategie aan. We hoeven digitale ontmenselijking niet te accepteren. We hebben een stem en de mogelijkheid om te kiezen. Laten we van allebei ruimschoots gebruik maken.
Buolamwini stelt niet teleur. Het uur vliegt voorbij en wat wordt
besproken, is wellicht niet allemaal supernieuw, maar wel allemaal
superrelevant. Dit waren slechts mijn highlights. Als je haar volledige talk/interview wil zien of alleen horen, dan kan ik dat ten zeerste aanraden.
De sessie van Amy Webb, de CEO van het Future Today Institute, is ieder jaar een van de hoogtepunten van SXSW. Honderden mensen staan meer dan een uur van tevoren in de rij om te horen welke disruptieve ontwikkelingen Amy voorziet. Dit jaar kon je op SXSW voor het eerst leren hoe je zélf in de toekomst kan kijken, in de vierdaagse masterclass Strategic Foresighting.
Door Merlijn Passier & Jolien van de Griendt
Eerst de officiële definitie: ‘strategisch vooruitblikken’ is een systematische manier om naar de toekomst te kijken. Hoe zorg je ervoor dat je organisatie veerkrachtig blijft als er grote ontwikkelingen zijn? Dat gaat niet alleen over technologie, maar bijvoorbeeld ook over gezondheid (een pandemie) en geopolitiek (een oorlog).
Het FTI constateert dat dat er momenteel zoveel disruptieve veranderingen in gang zijn gezet, dat heel veel bedrijven over een aantal jaar niet meer zullen bestaan. Volgens het eigen trendreport geldt dit zeker voor omroepen en uitgevers. Er is dus een grote nood aan mensen die strategisch kunnen en durven vooruit te blikken, meldt FTI.
“De meeste directeuren kijken drie tot vijf jaar vooruit omdat je dan nog enige zekerheid hebt van de ontwikkelingen”, vertelt Mark Bryan, senior manager bij FTI. “Maar om te overleven zou je 10 tot 15 jaar vooruit moeten durven kijken. Anders krijg je een strategie zonder visie. Als jij als bedrijf een gebrek aan visie hebt, zullen je concurrenten dat wel doen en ben je overgeleverd aan de toekomst die zij voor zichzelf gecreëerd hebben.”
Aan de slag dus!
Stap 1: Signalen
Je begint met research doen om de eerste signalen op te pikken. "Je gaat op zoek naar bronnen van verandering, in de breedste zin van het woord”, legt Nick Bartlett uit, een van de directeuren van het FTI.
In ons eigen domein, ‘media & communicatie’, moet je volgens Nick dan bijvoorbeeld kijken naar alle manieren waarop we informatie ontvangen en verzenden en hoe we contact met elkaar hebben - dus niet alleen naar nieuws of massamedia, maar alle informatie- en communicatiestromen. Een nieuwe manier waarop we informatie ontvangen is bijvoorbeeld via door AI gegenereerde teksten.
Bartlett benadrukt dat je ook buiten je eigen sector moet kijken: “Diabetesmedicijn Ozempic blijkt ook goed te werken als afslankmiddel, dat is een van de bijwerkingen (signaal). En een nieuw populair afslankmiddel op de markt, dat kan een interessante ontwikkeling zijn voor vliegmaatschappijen. Als mensen massaal minder zwaar worden, hoeft er minder kerosine in een vliegtuig en maakt een vliegmaatschappij meer winst.” Signalen kun je overal oppikken: waar hebben je kinderen het over, wat gebeurt er in de statistieken, welke patenten worden aangevraagd?
Stap 2: Is een signaal ook een trend?
Na zo’n onderzoeksfase heb je als het goed is een heel whiteboard vol post-its met signalen. “Ga op zoek naar patronen: welke signalen hebben iets met elkaar te maken?”, aldus Bartlett. “Zo krijg je clusters van signalen die bij elkaar horen. Zo’n groepje signalen kan wijzen op een trend.”
Hoe weet je nu of iets een trend is? Daarvoor heeft Bartlett een ezelsbruggetje: MOVE.
Main need: er moet een duidelijke, menselijke behoefte ten grondslag liggen aan de trend, het moet echt iets oplossen.
Ongoing: het is geen eendagsvlieg, maar iets wat over een langere periode aan de hand is en blijft.
Vectors: trends gaan over het kruispunt waar verschillende signalen bij elkaar komen.
Evolving: Een trend ontwikkelt zich met de tijd en is niet statisch.
“Door deze checklist te gebruiken kun je achterhalen of iets alleen een hype is of dat het echt impact kan gaan hebben op onze levens”, vertelt Bartlett. “ChatGPT is een hype en dus eigenlijk niet belangrijk voor strategisch vooruitblikken. De ontwikkeling van generatieve AI die eraan ten grondslag ligt is wel een relevante trend waar je naar moet kijken.”
Stap 3: Scenario’s bedenken
“Trends zijn dus de dingen die je op basis van data kan wéten. Maar je weet lang niet alles wat in de toekomst gaat gebeuren”, zegt Sam Jordan, consulting manager bij FTI. “Daarvoor moet je ook alle onzekerheden meenemen”. Maar hoe identificeer je dat wat je nog niet kan weten, je ‘blind spots’, zodat je je toch kunt voorbereiden? “Door verschillende toekomstscenario’s te schrijven en de juiste ‘wat als’-vragen te stellen.”
Jordan heeft als voorbeeld een gedachteoefening. “Wat als de vruchtbaarheid van mensen wereldwijd blijft dalen? Zou de wereld dan religieuzer worden? Wat betekent dat voor het immigratiebeleid van landen? En wat zijn de gevolgen voor onze ouderenzorg?”
Even terug naar onze eigen sector. In het trendrapport dat FTI dit jaar maakte voor Nieuws & Informatie, staat zo’n scenario uitgewerkt voor 2030. “Wat als we lokale journalistiek weer nieuw leven inblazen met investeerders, maar tegelijkertijd journalisten hun publiek niet meer kunnen bereiken? Dan zijn we in 2030 nog verder van huis, omdat nu helemaal niemand meer moeite in lokale journalistiek wil steken.”
Volgens Jordan is de vertaalslag van trend naar scenario heel belangrijk. “Een goed scenario geeft ons een glimp van onszelf als mensheid in de toekomst. Dat triggert een emotionele reactie, en emoties zorgen voor een gevoel van urgentie. Dan pas komen mensen in actie”, aldus Jordan.
Nu zijn er natuurlijk veel verschillende trends, ontwikkelingen en onzekerheden waar je rekening mee moet houden. Die zijn niet in één scenario te vangen. Schrijf dus verschillende scenario’s over alle mogelijke ‘toekomsten’ die uit je trendonderzoek komen.
Stap 4: Breng het terug naar een concrete strategie
Veel omroepen hebben wel een innovatie-afdeling waar mensen vooruit proberen te blikken. Maar vaak komen experimenten niet verder dan dat hoekje van het bedrijf. Op de laatste dag van de masterclass legt Amy Webb uit hoe je van strategisch vooruitblikken naar een concreet actieplan voor de hele omroep komt. “Dat is de stap waar het bij de meeste organisaties misgaat”, zegt ze.
“Je moet je realiseren dat je baas helemaal geen zin heeft om twee uur met jou in een meeting te zitten over zijn grootste angsten en de toekomst van het bedrijf”, vertelt ze. “Zorg er dus voor dat het geen presentatie is waarbij jij praat en zij luisteren, maar dat het een gesprek wordt: hoe gaat onze organisatie het overleven als dit scenario werkelijkheid wordt?”
Maak samen met je baas de vertaalslag: Wat zijn in dit scenario kansen en bedreigingen voor onze omroep? Wat hebben we nodig om in dit scenario te kunnen winnen? Welke mensen moeten we dan inhuren en welke veranderingen in de organisatie moeten we doorvoeren?
“Dit proces noem je ‘backcasting’. Je begint vanuit het scenario en werkt terug naar een strategie. Dat moet je doen voor alle verschillende scenario’s die uit je onderzoek zijn gekomen”, aldus Webb. “Zo maak je een tactisch plan met stappen op de tijdlijn. Naarmate de tijd vordert, kun je checken welk scenario aannemelijker wordt en waar je op moet bijsturen. Maar je plan van aanpak ligt dan al wel klaar.”
Houd moed
Waar het pleidooi van Webb vaak onheilspellend en urgent is, is er ook een positieve noot. “It’s not a death sentence. Wie nu op tijd begint, kan ook vooral de kansen zien en daarop inspringen.” Maar: daar moet dan wel de hele organisatie van doordrongen zijn. “Je moet écht verandering durven omarmen. Maak het onderdeel van je DNA: heb dagelijkse ‘foresight meetings’, deel bronnen met elkaar die je tegenkomt, praat erover. Jouw toekomst en die van ons allemaal staat op het spel.”
TikTok, Insta Reels, YouTube Short: korte videosnippets zijn booming. En waar de meeste makers heel goed weten hoe ze een spanningsboog van een uur moeten opbouwen of hoe een goed nieuwsitem in elkaar steekt, vraagt short-form-video voor sociale media vaak toch om een andere aanpak. In de sessie “How short-form content can 10x your startup” geven influencers @Johnefinance (1,3 miljoen volgers), @pricelesstay (1,1 miljoen volgers) en @jennyhoyoslol (2 miljoen volgers) hun geheimen voor het maken van viral content prijs.
Om te beginnen even een vingeroefening om gevoel te krijgen bij wat ‘goede’ short-form content is. We zien eerst een gelikte commercial voor de nieuwste Ford in 20 seconden. Droneshots, mooie graphics, orchestrale muziek.
En dan: een influencer die ‘toevallig’ de CEO van Ford tegenkomt, een stukje mee mag rijden in het laatste model en wat met hem kletst over wat die auto zo vet maakt. ‘Lelijk’ en schokkerig gefilmd met de telefoon in de hand.
Je voelt ‘m al aankomen: de laatste video had 8,8 miljoen views, de ‘gelikte’ commercial 22.500. Bijna 400 keer zoveel bereik, voor een fractie van het budget. Dus hoe krijg je dat voor elkaar?
1. Hoge productiewaarde is waardeloos voor je socials
“Mensen willen vermaakt worden als ze op sociale platforms zitten”, legt Jenny uit. “Maar als je videocontent ziet met een hoge productiewaarde, denk je meteen: da’s reclame! Mensen scrollen dan meteen door.” Ook als je dus geen ‘reclame’ maakt maar professionele tv-pgogramma’s of content voor de omroepen, moet je hier dus rekening mee houden als je iets maakt wat het op de socials goed moet doen. Zelfs als het een beetje pijn doet.
2. Een ‘hook’ in de eerste drie seconden
We scrollen op razend tempo door onze feeds, op zoek naar vermaak. Zeker in deze tijd waarin het belangrijker is wat het algoritme ons voorschotelt, dan welke mensen je volgt. Bij het voorbeeld van de Ford CEO ben je meteen nieuwsgierig wat er gaat gebeuren. Jenny gaf nog een voorbeeld van een ander filmpje waarbij ze in de eerste drie seconden een gat in een muur slaat. “Het moet je aandacht trekken.” Soms zit het verschil al in de volgorde van de woorden in de zin: “Je kunt zeggen ‘Met intermittent fasting kun je afvallen’, maar nog beter werkt: ‘Afvallen met intermittent fasting’. ‘Afvallen’ is een powerwoord wat iedereen kent, terwijl niet iedereen weet wat intermittent fasting is.
3. Veel afwisseling
Met één swipe ben je je kijker weer kwijt, dus je moet er alles aan doen om de aandacht vast te houden. “Bij elke zin die ik uitspreek, gebeurt er iets nieuws en zie je een nieuw shot”, vertelt Jenny. Dat betekent dus: een snelle edit en veel afwisseling, zodat je telkens geprikkeld blijft.
4. Testen testen testen
Als je een goede eerste versie hebt, ben je er volgens Taylor nog niet. “Ik creëer altijd ten minste 3 hooks, 3 varianten op de basis van de video en 3 call-to-actions om mee af te sluiten”, vertelt ze. “Die test ik dan opnieuw en opnieuw in allerlei verschillende combinaties om te zien wat het beste werkt." Hou daarbij ook rekening met waar je publiek zit. Test dus op welk platform je content het beste werkt voor de doelgroep die je wil bereiken.
5. Let op de ‘herkijkbaarheid’
Het algoritme geeft je video een enorme boost als mensen je filmpje meerdere keren opnieuw kijken. Sommige formats werken daarvoor extra goed. “Als de video aan het einde verrast, gaan mensen nog een keer kijken om te zien of ze al clues hadden kunnen zien”, zegt Jenny. “Soms helpt het ook om heel snel of zelfs een beetje onduidelijk te zijn, zodat mensen het nog een keer willen zien. Stappenplannen en tutorials lenen zich ook goed.”
6. Lijstjes zijn goud
Moeilijk om te bedenken hoe je nu een leuk format maakt met zo’n goede hook en de juiste snelle ontwikkeling in de shots? “Lijstjes zijn altijd een goed idee”, zegt John. “Je hebt een natuurlijke hook, want mensen zijn benieuwd of er iets in het lijstje staat dat ze kennen.” De makers in het panel geven een lijstje om je op dreef te helpen:
De 3 beste tools om snel video te monteren.
5 dingen die ik had willen weten voor ik…
De 4 slechtste aandelen waar je vandaag in zou kunnen investeren
Ongetwijfeld zijn er ook leuke lijstjes te bedenken die bij het onderwerp passen waar je iets over aan het maken bent.
7. Met wie wil ik dit delen?
Wie video’s maakt voor sociale media is op zoek naar het sneeuwbaleffect: hoe zorg je ervoor dat mensen je video niet alleen kijken en liken, maar ook gaan delen met hun vrienden? “De content moet herkenbaar zijn voor mensen. Dus een tip die precies van toepassing is op jouw relatie, of onderwerpen die kwetsbaar zijn. Wat zijn iemands grootste mislukkingen en successen?”
En als je dat eigenlijk helemaal niet wil…?
Het is een rijtje tips waarvoor soms een kleine vertaalslag nodig is om toe te passen als maker van long-form-content. Maar ook voor die specifieke situatie heeft Jenny nog een tip. “Zie short-form-video als een prequel voor je long-form-content”, vertelt ze. “Je vertelt dan bijvoorbeeld een stukje van de backstory of hoe het allemaal begon.” In het geval van een tv-serie kan dat een snel opgenomen filmpje met de presentator zijn die vertelt dat hij vannacht wakker heeft gelegen. “Maak er een authentiek verhaal van en geen concrete promo voor de serie.”
