SXSW2024

Door Gerard Dielessen

‘The gym is not sustainable.’ Dan Buettner jr. had niet veel tijd nodig om de knuppel maar meteen even in het hoenderhok te ketsen. Al na een paar seconden deed hij veel mensen schrikken tijdens de SXSW sessie ‘Longevity Cities, Optimal Evironments for Healthy Aging.’ 

De zoon van de oprichter van The Blue Zones is van mening dat omgeving bepalend is voor iemand op structureel gezond te leven. Want: ‘Individuele discipline is niet duurzaam.’ Volgens Buettner gaan mensen pas echt gezonder leven als de omgeving waarin ze wonen hen daar als het ware daartoe dwingt. Het gaat om de juiste keuze-architectuur, zodat gezonde keuzes heel vanzelfsprekend zijn om te nemen. Punt. Aldus Buettner Jr.

Nu heeft hij inderdaad wel een punt. Uit onderzoek van niet eens zo lang geleden bleek dat een gemiddeld lidmaatschap van een sportschool zeven maanden duurt en dat van een sportvereniging zeven jaar. De sociale samenhang op een sportvereniging, de onderlinge verbondenheid door samen in een team te sporten, de gezelligheid in het clubhuis en de trots om samen lid te zijn van je cluppie. Ik herken het wel. Ik heb zelf ook wel eens een abonnement gehad bij een sportschool. Je komt, doet je ding (al dan niet in een groep) en je gaat. Na een paar maanden denk je: is dit het nu? Exit. Lid zijn van een vereniging is toch een geheel andere beleving omdat je daar deel uitmaakt van een sociale omgeving waar je graag bij wil horen. Vaak een aantrekkelijke subcultuur waar je je thuis voelt.

Je zit daar met vele anderen zo’n beetje in je eigen duurzamen Blue Zone. 

Mentale en fysieke gezondheid

Er zijn tijdens SXSW24 opvallend veel bijeenkomsten die aandacht besteden aan (mentale) gezondheid. Niet zo raar, want de technologisering en digitalisering van de samenleving biedt allerlei voordelen, maar eist ook zijn fysieke en mentale tol. Digitale overbelasting veroorzaakt bij veel mensen stress, angst en slaapproblemen. Sociale isolatie is ook zo’n ding. Het overmatige gebruik van technologie kan, vooral bij jongeren, sociale isolatie in de hand werken omdat ze veel tijd online doorbrengen en daardoor veel minder tijd besteden aan persoonlijke interacties. Eenzaamheid dus. Verslaving is ook zo’n ding. Overmatig gebruik van technologie en digitale media kan leiden tot gedragsverslavingen, zoals intertnetverslaving, gaming verslaving en social-mediaverslaving, wat volgens de deskundigen directe negatieve gevolgen heeft voor zowel de fysieke als mentale gezondheid. 

Zelf kun je daar natuurlijk wel wat passende maatregelen tegenover zetten. Het komt dan wel op je individuele discipline aan. Waar dan Buettner dus zo zijn twijfels over heeft. Maar goed, dan kun je toch denken aan: het beperken van schermtijd, regelmatig pauzes nemen, een goede ergonomische werkplek inrichten en ervoor zorgen dat je niet teveel wordt blootgesteld aan blauw ligt, vooral voor het slapen gaan. 

En heel belangrijk: maak tijd vrij voor voldoende lichaamsbeweging om die zogenoemde ‘sedentaire’ levensstijl tegen te gaan door veel meer te gaan wandelen, fietsen. Ga vooral meer sporten of bewegen. Dat helpt. Ook is een ‘digitale detox’ een goed idee. De geleerden zijn ervan overtuigd dat je regelmatig periodes moet inplannen zonder technologie. Ga offline en maak tijd vrij om te lezen, je hobby weer op te pakken en ga eens met mensen praten. Of neem een hond, waardoor je wordt gedwongen om iedere dag een stukje te wandelen. Ik schreef daar deze week eerder over. 

Allemaal individuele acties. Dat wel. Samen met de andere panelleden van ‘Longevity Cities, Optimal Evironments for Healthy Aging’, ziet Buettner veel meer heil in het aanpassen van onze steden. Onze dagelijkse woon- en leefomgeving, zoals hij met zijn vader heeft gedaan in de Blue Zones. Daar is op Netflix overigens een uitstekende documentaireserie over te zien, gemaakt door de grote Dan Buettner zelf. Maar dat terzijde. 

Binnen korte tijd leeft meer dan zeventig procent van de wereldbevolking in verstedelijkte gebieden. Eigenlijk zou het zo moeten zijn dat iedereen in een stad binnen 50 minuten wandelen alle belangrijke bestemmingen kan bereiken, zo vinden de panelleden. 

Zorg voor goede trottoirs, zodat mensen veilig kunnen wandelen, zei Marc Freedman van GoGenerate. En op somminge plekken moeten die wandelgebieden ook worden overdekt, zodat mensen niet in de verleiding komen om toch de auto te pakken als het regent.

Oosterbeek

Bij dit voorbeeld moet ik denken aan een situatie in mijn eigen woonomgeving wat niet helemaal is uitgepakt zoals Freedman en Buettner dat voor zich zien. In Oosterbeek, waar ik woon, hebben ze in een wijkje alle straten opengemaakt om de riolering te vervangen. Niets mis mee natuurlijk. Vervolgens opnieuw bestraat. Ziet er fraai uit. Maar de troittoirs zijn verdwenen, waardoor wandelaars (al dan niet met hond) om de klip klap aan de kant moeten springen voor passerende auto’s. Levensgevaarlijke situaties. Daar is dus niet goed over nagedacht. 

Upala Nanda, Global Director of Researsch van HKS Inc. pleitte ervoor om prototype steden te bouwen op verschillende plekken op de wereld. Daar kan dan getest worden en succesvolle voorbeelden kunnen vervolgens worden geimplementeerd in bestaande steden. Voor Oosterbeek is dat te laat. Maar voor veel andere verstedelijkte gebieden niet. Zowel Nanda, Freedman en Buettner zijn ervan overtuigd dat mensen langer zullen leven als hun woonomgeving wordt aangepast op een gezonder leven en als er geen drempels meer zijn om de juiste keuzes te maken. Lijkt mij een heldere conclusie.

Zijn er dan nog andere maatregelen die helpen bij het verlengen van onze levensduur? Dan Buetnner Jr. had nog wel een goede tip. Bonen! We moeten weer aan de bonen. Je kan er 100.000 verschillende recepten mee maken. Het is hartstikke gezond en heel goedkoop. 

Let’s bring back the beans!

Dit gaat over de sessie AI copyright: '471 billion melodies thwarting human creativity', van de als een mitrailleur sprekende advocaat Damien Riehl (met humor). Vlak er na werd er een verwarde man op een fiets gesignaleerd in Austin – dat was ik. Ik was beduusd. Mijn kennis van muziek, copyright en specifiek Amerikaanse wetgeving is zo beperkt dat ik zelfs nauwelijks een verslag kan schrijven van deze sessie, maar het maakte indruk op me. 

Enkele uren later sprak ik mr Sprey die me uitlegde dat de Amerikaanse omgang met rechten heel anders is dan die in Europa, wat een deel van claims en ideeën in deze sessie zou kunnen weerleggen. Zelfs dat kan ik niet beoordelen. Ik sprak ook een jonge octrooigemachtigde die circa 50% van mijn DNA heeft, en die reageerde ook sceptisch. Ik zal enkele snippets delen en mij van oordelen onthouden, maar dit zeg ik: er zitten elementen in het uitdagende betoog van deze man die tot overpeinzing aan zetten. En er zijn genoeg bronnen die sommigen zouden kunnen raadplegen, als dit verslagje enigszins prikkelt. Neem wat hier volgt met gezonde scepsis?

Wat had die man nou gedaan: 471 miljard melodieën automatisch gegenereerd, door systematisch tonen te varierën in een sequentie van maten (excuus: ik weet niets van muziek!). Dit levert dan wat in de wiskunde (‘combinatoriek’, weet ik wel een beetje van) heet: permutaties. Hij liet het live zien, dat is simpel en gaat snel. Die melodieën heeft hij geregistreerd. Let op: deze vlieger – registreren – gaat in Europa niet op, begreep ik later, en hij melde dat niet. Die registratie heeft hij vervolgens open gemaakt, zodat iedereen ze kan gebruiken. Het gaat hem er dus om toevallige copyright infringements en aanvallen op toevallige infringements de pas af te snijden. Dit alles heeft hij in TED Talks uitgelegd – men kan die beter bekijken dan mijn stuk lezen.

Vervolgens ging hij nog enkele stappen verder, rare stappen, om ‘statistisch voor de hand liggende creativiteit’ a la ChatGPT af te zetten tegen ‘prompting for statistical unlikelyhood’, door termen te combineren die ontzettend ver van elkaar staan. Hij toonde resultaten van opdrachten aan een AI om een gedicht te componeren waarin de twee leidende thema’s ‘liefde’ en ‘IKEA’ zijn, of ‘een rap in de stijl van de King James bijbel’. Het werd vreemd. En vreemder. Het ging hard. Het duizelde mij.

Genoeg hierover, ik moet er nog eens rustig naar kijken, en over nadenken. Het was prikkelend en bij vlagen overdonderend. Zie zijn sites www.allthemusic.info , www.theselyricsdonotexist.com en www.allthepatents.com, bekijk een TED Talk van hem of lees een van zijn schrijfsels.

(Door Michiel Buitelaar)

Ik zat bij de HBO documentaire The Truth vs Alex Jones: vermakelijk, een welcome afrekening, en zorgwekkend. Deze man – een kruising van Walter Sobchak (die loudmouth uit The Big Lebowski) en iets Trumpigs – ontkende, luid en langduring, dat er in de lagere school van Sandy Hook een bloedbad was aangericht, met zeer agressieve, persoonlijke gerichte haatcampagnes jegens de ouders van de vermoorde kinderen tot gevolg, op social media. Die ouders figureerden in de docu, en hun verhalen waren ruig. Jones heeft jaren lang complottheorieën verspreid, voor een groot publiek, de getroffenen sinistere machinaties verwijtend. De duistere kant van moderne media wordt in deze docu pijnlijk geïllustreerd.

Ik volg Jones al lang, ik ben licht geobsedeerd door dit soort uitzinnige, exotische –gevaarlijke – types. Ik keek en luisterde naar hem en Rush Limbaugh vóór 9/11. Die gebeurtenis, het web en social media hebben dergelijke fenomenen vleugels gegeven; en er kwamen er nog meer (G. Gordon Liddy bijvoorbeeld; en ik ben ook dol op Amerikaanse evangelische predikers, bronnen van theatrale woede). Zonder hen was Trump zo ver niet gekomen: ze hebben de Amerikaanse samenleving doen polariseren. En, ze gaan altijd verder, radicalisering voedt radicalisering. Daar is de Sandy Hook kwestie een voorbeeld van, Jones ging helemaal los, zonder enige vorm van bewijs, in zijn bewering dat deze kindermoord niet had plaatsgevonden. Volgens hem was het een poging van duistere, aan de staat gelieerde krachten om een crisis te creëren, zo de massa onder curatele te stellen, en mensen van hun rechten – zoals wapenbezit – te beroven. Hij genereert met dergelijke spektakels substantieel online bereik wat hij te gelde maakt met vitaminepreparaten waarvan de onderbouwing zich op op hetzelfde niveau bevindt als homeopathie.

De documentaire gaat over de rechtszaken die de ouders hebben gevoerd tegen Jones. Net als Trump ondergraaft Jones zijn eigen belangen in de rechtzaal door zijn agressieve, onsamenhangende gedrag. Hij spreekt zichzelf regelmatig tegen. De verbijstering van jury en rechter worden fraai in beeld gebracht. Hij gaat er met boter en suiker in, en wordt tot schadevergoedingen van honderden miljoenen dollars veroordeeld, wat in de bioscoopzaal met donderende Schadenfreude toegejuicht werd: Jones komt uit Austin, was (is?) een lokale held maar SXSW bezoekers bevinden zich in het liberale spectrum. Hij heeft zichzelf vervolgens failliet laten verklaren en nog geen stuiver betaald, maar de ouders toonden zich ‘blij’, voorzover dat kan. Jones zelf tettert onvermoeibaar voort op zijn eigen infowars.com maar is door bans getroffen op ongeveer alle platforms behalve – natuurlijk – voorheen Twitter, die van een andere haatdragende idioot.

Bezienswaardig dit. Al vraag ik me af of dit soort verschijnselen ophoudt, of te stoppen is. In die zin is het somberstemmend.

De leden van het panel The New Normal: AI In Music Creation hadden allemaal een muziek-achtergrond. Voor hun was de rechtenkwestie dan ook heel eenvoudig: de muzikant of songschrijver bepaalt en wordt betaald. Als een AI-algoritme muzikaal getraind wordt, moet dat gebeuren met toestemming van de maker en hoort daar dus een redelijke vergoeding bij.

Maar, wisten zij ook: daar kun je heel anders over denken. En dat doen de bedrijven die technologie als basis hebben en niet vanuit een muziekperspectief opereren. Die mensen vinden doorgaans dat er sprake is van een 'fair use policy'. Dus dat je muziek die overal beschikbaar en te horen is moet kunnen gebruiken als basis om nieuwe dingen mee te maken. Net zoals artiesten zich altijd hebben laten inspireren op wat er daarvoor werd gemaakt.

Deze discussie speelt bij alle AI-vormen of het nu om tekst, beeld of geluid gaat. En hier zullen nog veel rechtszaken over gevoerd worden voor dit uitontwikkeld is en er bijpassende wetten en regels zijn. 

Maar tot die tijd moeten muzikanten zich niet ver van AI houden, zeiden de sprekers. Gebruik AI als een tool, laat het je helpen bij idee-generatie, zie het als een teamlid bij het componeren en produceren. Misschien helpt het je op gang bij het bedenken van partijen, misschien assisteert het je bij arrangeren, misschien ondersteunt het je bij het mixen van nummers, er zijn veel fases waarin AI een waardevolle rol kan spelen. 

En voor zowel makers als publiek geldt: wees kritisch en kijk naar de tools die zorgvuldig met makers en hun rechten om gaan.

Soundful en Splice zijn er twee van.

In het verleden gaf ik ieder jaar een workshop op de TU-Delft waarbij mensen in een dag van idee naar prototype van een product gingen met zogenoemde no-code tools. Toen ik vorig jaar van SXSW terug kwam waar het AI was wat de klok sloeg, besloot ik het over een andere boeg te gooien. Ik zei tegen de groep: ChatGPT is vandaag je leermeester, AI-tools zijn je gereedschap. Een van de groepen had binnen vier uur een idee uitontwikkeld, omgezet in een prototype en met AI een bijpassende website met relevante teksten en een promotievideo gemaakt. AI liet zich kennen als de ideale productversneller. Succes is niet verzekerd, maar je kunt sneller dan ooit bij je publiek gaan valideren.

Inmiddels zijn we dus weer een jaar verder. En zijn er al tools die hier op doorontwikkeld hebben. Zo gooi je in Venturus.ai een idee en krijg je er in no-time feedback uit over kracht en zwakte, kansen en bedreigingen, marktpotentie en veel meer. Allemaal input die je helpen om zelf goed en kritisch naar je concept te kijken en bij te sturen en aan te scherpen waar nodig.

ZigZag is een ander voorbeeld dat op SXSW gepresenteerd werd. Scott Ford: "Ons platform maakt het gemakkelijker om ondernemer te zijn. Met slechts één zin van je bedrijfsconcept bouwen we binnen 90 seconden een volledige bedrijfsvalidatie routekaart voor je, waardoor je sneller en met meer vertrouwen kunt beginnen."

Een handige tool, maar voor mij met name ook een voorbeeld van wat voor mij de grootste kracht van ChatGPT en andere tekstmodellen is: AI als brainstorm-engine. Laat de techniek creatief meedenken en kritisch naar je plannen kijken.