Door: Gerson Veenstra
MIT Technology Review doet al jaren en jaren analyses over wat technologie doet voor mensen. Daarvoor stellen ze een lijst samen met technologieën die zij zien als baanbrekend. De lijst is ook te vinden op hun website. En anders dan je misschien zou verwachten, gaat het niet alleen om heel voor de hand liggende technologieën.
Elizabeth Bramson-Boudreau (foto: Roeland Stekelenburg)
AI en Apple Vision Pro liggen nogal voor de hand in zo'n lijst. Maar wat te denken van de warmtepomp en afslankpillen?
Voordat Elizabeth Bramson-Boudreau van MIT Technology Review begint met haar verhaal, uit ze haar zorgen over de toekomst van de journalistiek. Bij Wired is 20 procent van het personeel ontslagen, National Geographic staat volgens haar op omvallen, Popular Science is al gestopt en alle wetenschapsredacteuren bij CNN zijn ook al weg. Als reden noemt ze dat we niet gewend zijn om te betalen voor wat we online lezen. Minder Amerikanen dan ooit geloven dat wetenschap vooral een positieve bijdrage levert aan de samenleving. Ze maakt zich daar grote zorgen over en houdt een pleidooi om toch vooral te betalen voor journalistiek.
De lijst van 10 baanbrekende technologieën voor 2024:
- AI voor alles
- Super-efficiënte zonnecellen
- Apple Vision Pro
- Afslankmedicijnen
- Verbeterde geothermische systemen
- Chiplets
- De eerste gentherapiebehandeling
- Exascale computers
- Warmtepompen
- Twitter-killers
1. AI voor alles
In de lijst van 2001 werden Large Language Models al genoemd als belangrijke ontwikkeling. Vorig jaar was er natuurlijk een enorme doorbraak voor generatieve AI. Met name dankzij ChatGPT is AI ineens toegankelijk voor iedereen. Met veel voordelen voor veel mensen. Er zijn inmiddels duizenden tools. Maar ze benoemt ook de problemen die er nog zijn.
- Vooroordelen: door de manier waarop de modellen zijn getraind, zijn er vooroordelen geslopen in de taalmodellen. Een bekend probleem. Hoe het opgelost kan worden is de vraag. Niet snel en niet makkelijk, volgens Bramson-Boudreau. Al zal het met wat workarounds wel beter worden.
- Auteursrecht: ze verwacht veel meer rechtszaken vanwege het schenden van auteursrecht door generatieve AI. Van bekende mensen, maar bijvoorbeeld ook mediabedrijven.
- Werkgelegenheid: onderzoekers verwachten dat banen veranderen, maar niet dat er banen door verdwijnen. Maar omscholing is volgens haar wel een belangrijk aandachtspunt.
- Misinformatie: fake news wordt een steeds groter probleem. Het is ingewikkeld om er beleid op te maken om het te voorkomen, zegt Bramson-Boudreau. Daarom is het volgens haar belangrijk dat je als consument kritischer wordt.
- Prijs: generatieve AI is ontzettend duur. Het vraagt veel energie (probleem voor het klimaat), maar het vraagt ook veel van mensen. Ze bedoelt dan vooral laagbetaalde mensen in ontwikkelingslanden die data moeten labelen. Mensen die duizenden foto's moeten labelen, zonder dat er rekening wordt gehouden met psychische gevolgen.
- Gevaren voor de mens: techleiders die over elkaar buitelen om te waarschuwen voor AI als bedreiging voor de mensheid, is volgens haar pure afleiding. Ze ziet het niet zo snel zo'n gevaar worden.
Hoeveel enthousiasme er ook over is, zijn veel bedrijven er nog voorzichtig mee, vooral vanwege zorgen. En dan met name over vooroordelen. Ze willen eerst de risico's beter begrijpen voordat ze ermee verder gaan. Dit worden volgens Bramson-Boudreau uiteindelijk problemen voor iedereen.
2. Super-efficiënte zonnecellen
De tweede op de lijst. Ze legt uit dat er inmiddels kleine kristallen zijn die meer energie kunnen halen uit zonne-energie dan de huidige zonnecellen. Daardoor kunnen zonnepanelen 50 procent efficiënter worden. Een belangrijke ontwikkeling in zonne-energie, zegt ze.
3. Apple Vision Pro
Tot nu toe zijn er vooral mislukkingen als je denkt aan apparaten op het hoofd (Google Glass, weet je nog?). Wat dit anders maakt? Het feit dat Apple hier achter zit en de resolutie. De ervaring is volgens Bramson-Boudreau zo bijzonder, dat het een grote verandering zal veroorzaken.
4. Afslankmedicijnen
Ozempic en wegovy zijn de twee bekendste namen van afslankmedicijnen. Althans, zo worden ze nu gebruikt. Ze werden ontwikkeld voor diabetespatiënten, maar de 'bijwerking' afvallen blijkt veel meer mensen te kunnen helpen (je voelt je sneller vol). Alleen al in de VS krijgen nu al 6 miljoen mensen (2 procent van de bevolking) de medicijnen voorgeschreven. En er is toestemming gevraagd voor 70 nieuwe behandelingen. Een spannende ontwikkeling voor maatschappij volgens Bramson-Boudreau, dat veel kan betekenen voor de obesitasproblematiek.
5. Verbeterde geothermische systemen
Aardwarmte winnen was tot nu toe heel moeilijk. Het kon alleen op hele specifieke plekken. Door de techniek fracking te gebruiken, is het nu veel toegankelijker. Het wordt op verschillende plekken toegepast. Wel is het de vraag of het tot aardbevingen leidt. Daar weten we met Groningen natuurlijk alles van. Er zijn aanwijzingen dat dit in Zuid-Korea al is gebeurd.
6. Chiplets
Chiplets zijn een innovatieve benadering in de halfgeleiderindustrie waarbij een grotere, complexe chip wordt opgebouwd uit kleinere, modulaire eenheden die elk een specifieke functie vervullen. Deze kleinere eenheden, of chiplets, worden vervolgens met elkaar verbonden om te functioneren als één enkele chip. (uitleg gemaakt met ChatGPT)
Het wordt steeds moeilijker om chips nog kleiner te maken, chiplets zouden daar de oplossing voor kunnen zijn. Maar tot nu toe was vooral het aan elkaar koppelen ingewikkeld. Inmiddels is er een standaard ontwikkeld waardoor dat makkelijker moet worden.
7. De eerste gentherapiebehandeling
CRISPR (clustered regularly interspaced short palindromic repeats) is volgens Bramson-Boudreau een andere grote technologische doorbraak in de medische wereld. Gentherapie. Zo is er nu een medicijn voor sikkelcelziekte. Patiënten met de ziekte hebben een levensverwachting van 53 jaar. Het medicijn past het DNA van een patiënt aan, waardoor het aanmaken van hemoglobine wordt geactiveerd. Het kost nu nog 2-3 miljoen dollar per behandeling. Maar de technologie bestaat nog maar 11 jaar en wordt nu al in de praktijk toegepast. Het kan voor veel ziektes een doorbraak zijn.
8. Exascale computers
Exascale computers zijn de volgende generatie supercomputers die in staat zijn om ten minste een exaFLOP uit te voeren, ofwel 10^18 (een miljard miljard) floating-point operaties per seconde. Deze ongekende rekenkracht markeert een enorme sprong voorwaarts ten opzichte van de huidige meest geavanceerde supercomputers, die opereren in het petaFLOP-bereik (10^15 floating-point operaties per seconde). (uitleg gemaakt met ChatGPT)
9. Warmtepompen
In Europa kennen we dit natuurlijk goed, maar ook in de VS is er een enorme toename nu in de vraag naar warmtepompen. Uitdagingen (zoals we die goed kennen): de capaciteit van het stroomnet en productie van warmtepompen.
10. Twitter-killers
Er zijn wat nieuwe platforms die populair worden, maar Elon Musk zal volgens Bramson-Boudreau uiteindelijk de grootste Twitter-killer zijn.
