Door Michiel Buiitelaar
Ik las het uitstekende verslag van Gerson Veenstra over 'How generative AI will transform media and democracy', een interessante sessie waarin de gezwollen titel niet werd waargemaakt. Ik wil enkele aanvullende gedachten delen over één, het business model, en twee, bubbels. Dit alles gaat over Curio, die hun nieuwe, voice-oriented, AI-powered news app Rio aanprezen.
Ten eerste, het business model: daar werd hoegenaamd geen aandacht aan besteed. Curio claimt deals te hebben met gerenommeerde uitgevers – dat zal niet gelogen zijn, maar of die uitgevers daar beter van worden, en of ze percipiëren er beter van te worden, dat werd niet onderbouwd. Deals hebben zegt op zich weinig. Ik heb bij mediabedrijven gewerkt: die sector is bovenmodaal emotioneel-conservatief, ik vraag me af welke deals – met welke geldstromen – Curio dan heeft, op welke voorwaarden, voor hoe lang; en, of die mediabedrijven zelf (zullen) kunnen wat Curio gaat doen (zie DPG nu?). Ik ben sceptisch. Net als Gerson dacht ik aan Blendle: niet hetzelfde als Curio, maar er zijn overeenkomsten. Er is een reusachtig dik en nog aanzwellend boek “Dingen die Michiel Buitelaar niet begrijpt of niet voorzag”, alsmede een flinterdun schriftje “De zeldzame keren dat Michiel Buitelaar gelijk kreeg”. In dat laatste boekje staat iets als: Blendle, dat wordt niks. Ik werkte bij een uitgever en zag geen gezond business model in Blendle. Ik heb ambtshalve zelfs dingen afgeremd, beken ik, omdat het voor bestaande uitgevers niet goed uit pakte. Menigeen was enthousiast toen, vooral omdat een opgewekt mannetje veel zendtijd kreeg om het aan te prijzen. Maar de vlieger ging niet op. Ik proef hier en nu bij SXSW enthousiasme, over Curio, maar hef een waarschuwend vingertje op, vanwege rationale zakelijke afwegingen en denkbare emoties, van andere belanghebbenden, die van invloed zijn. Laten we eens zien wat het echt wordt. Geen shoe-in lijkt mij.
Ten tweede, iets over bubbels. Het aggregeren van nieuws en verdieping uit al die bronnen klinkt goed maar er zitten ook potentiële minpunten aan. Het kan – ik denk: zal – tot bubbels leiden, tot het verblijf van de Curio gebruiker in een micro-universum van soortgelijk gekleurde berichten. Dat is een reëel gevaar, als je denkt dat diverse en objectieve journalistiek democratie faciliteert. Overigens denk ik dat dat risico regelmatig aangestipt wordt, als zijnde modern – in de contekst van social media met name – maar echt nieuw is het niet. In het verzuilde tijdperk, waarin ik nog net geboren ben, zat menigeen ook in een bubble, namelijk een katholieke, protestante, of socialistische, enzovoorts. Van krant tot voetbalclub, van kledingwinkel tot school: die zaten in zo’n bubbel toen. Ik vermoed dat Curio dat op een andere manier kan voeden – als ik dat bijvoorbeeld toesta, neem ik vooral liberale, laat-kapitalistisch gekleurde berichten tot me (disclosure: om dat in te perken, althans dat probeer ik, consumeer ik regelmatig, therapeutisch, een portie Wierd Duk, Nigel Farage, Leon de Winter, maar ook De Correspondent, Peter de Waard, of Asha ten Broeke, om mijn wereldbeeld te tarten – knabbelen aan de uiteinden!). Ik betwijfel of Corio dat faciliteert.
Ik wijs ook op de stokoude Nicholas Negroponte, die van de papyrusrol Being Digital. Die beweerde dat een krant lezen ook een serendipische activiteit is, dat het vermakelijk is om dingen tegen te komen die je niet zoekt. Dat dat ook de waarde van een klassieke, niet-gepersonaliseerde krant is: dat totaal oninteressante berichten over de families Hazes, Roelvink of Taghi, dan wel de uitslagen van fierljeppen, klootschieten of poepveulen slingeren ergens in een donkere uithoek. Dat heeft ook een functie, voor menigeen, beweerde hij. Dat is de charme van bladeren in een krant of magazine, of zappen op televisie: het toeval. Dat roept de vraag op of personalisatie voorspelbaar en saai is. Wat misschien (?) onderstreept wordt door het feit dat personalisatie waar mensen zelf iets voor moeten doen – parameters instellen en zo – zelden werkt. Ik heb dat meermaals zien stranden. Toegegeven, in het geval van Curio doet de AI dat, maar vraagtekens zijn gepast. Allemaal best, the proof is in the pudding: laat het gebeuren, het is interessant! Kom maar op, Curio?